Xirbê Kejê

Gundê Xirbê Kejê 37 km dûrî navçeya Amûdê û 45 km dûrî bajarê Hesekê dikeve. Xirbê Kejê di aliyê çêkirina xaniyan de mîna gundên din e. Şêniyên gund debara xwe bi çandinî û xwedîkirina sewlaan dike. Lê ya balkêş ew e ku navê gund navê jinekê "Kejê" ye.

KEJÊ KÎ YE?

Kejê ji navçeya Şengalê ye, ji malbata Serhokê ya ji eşîra Gabara ye. Kejê sala 1890′î dizewice û dibe dayika 5 zarokan (Asya, Meryem, Mihemed, Îsmaîl û Omer). Di sala 1937′an de an ku piştî wefata hevjînê wê, zext ji aliyê malbatê li Kejê tê kirin da ku careke din bizewice, lê Kejê qebûl nekir careke din bizewice. Ji ber van zextan Kejê neçar ma tevî zarokên xwe berî bide Rojava.

Li Rojava, Kejê li gundê Topo yê girêdayî navçeya Amûdê çend rojan li gel xizmên xwe dimîne. Piştre diçe gundê Girê Êş ê girêdayî heman navçeyê û li wir jî çend rojan li gel xizmên xwe yên din dimîne. Piştre biryar dide ku malekê ji bo xwe û zarokên xwe ava bike. Li ser vê yekê Kejê li nêzî gundekî xizmên xwe erdekî biçûk hildibjêre û bi alîkariya her pênc zarokên xwe malekî axî ava dike. Kejê ji bo debara mala xwe bi cih bîne di çandinî û çinîna pembo de dixebite. Her ji bo vexwarin û avdanê av dikişand. Bi demê re nîşaneyên gund êdî xuya bûn û xizmên Kejê yên li Şengalê jî hatin gund û lê bi cih bûne. A niha hejmara malên gund zêdetirî 40 malî derbas bike û dibistanek bi navê "Xirbê Kejê" li gund hatiye avakirin. Kejê ji bo dabînkirina ava vixwarinê jî bîrek li gund ava kir. Niştecihên gund debara xwe bi çandina genim û ceh û xwedîkirina sewalan (Pez û çêlekan) bi cih tînin.

Ji neviyên Kejê Harûn Îsamîl Kejê ser Kejê wiha got: "Bê şans bûn ku min dapîra xwe Kejê nedît. Lê li gorî bavê min qal kiriye, Kejê jineke hekîm bû, gotina wî dihat guhdarîkirin. Kesayetek wêrek û xurt bû û zane bû û rê nîşanî kesên windayî dikir."

Harûn Kejê (87) got ew serbilind in ku neviyên jineke wêrek in  ku ′′bi hezkirin û lehengî malbateke ava kir′′.

Neviya Kejê ya bi navê Sûriya Omer jî got: "Min dapîra xwe nedît, lê min pir tişt li ser wê bihîstin. Jineke leheng û zîrek bû, ruxmî ku temenê wî biçûk bû jî lê bi zarokên xwe re û bêyî alîkariya tu kesî gundek ava kir."

Sûriya Omer a 67 salî diyar kir  ku dabîra wê Kejê gund bi rêve dibir û di mijarên cuda yên  kesayetî û yên girêdayî gund şîret didan.

Sûriya bi bîr xist ku dabîra wê Kejê Kurdên ku ji warên xwe dibûn, li mala xwe pêşwazî dikir û li gorî derfetên xwe alîkarî dida wan.

Kejê sala 1946′an wefat kir û li dû xwe mîraseyek hişt ku şopên wan îmha nabin û bîranînên wê di bîra neviyên wê de zindî dimînin.

(bb)

ANHA