İran’da halk sandık başında
İran’da mayıs ayı sonunda eski cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin hayatını kaybettiği helikopter kazasının ardından yeni cumhurbaşkanını seçmek üzere sandık kuruldu.
Helikopter kazası ardından aceleyle organize edilen seçimler için yaklaşık 61 milyon seçmen sandık başına çağrıldı. Perşembe günü iki muhafazakar aday yarıştan çekildi. Toplam dört aday yarışıyor. Bunlardan üçü muhafazakar, biri reformcu.
Seçimler ekonomik koşulların kötüleştiği, bölgesel, uluslararası ve iç krizlerin derinleştiği bir döneme denk geldi.
İran ekonomisi, uluslararası yaptırımlar ve resmi olarak yılda %40'a ulaşan çok yüksek enflasyon nedeniyle baskı altında.
İran parası dolar karşısında keski bir değer kaybetmiş durumda. Örneğin iki üç yıl önce pazarda bir çarşafın fiyatı 200 bin ila 250 bin tümen iken, şimdi 1,5 milyon tümene mal oluyor.
Gazze'deki savaştan Batılı ülkelerle anlaşmazlık yaşadığı nükleer meseleye kadar pek çok jeopolitik krizin merkezinde yer alan bu seçim, yurtdışında da yakından takip ediliyor.
Reformcu olarak sunulan Mesud Pezeşkiyan’ın dışarıdan bakıldığında hesap dışı adaylığı, seçim sonuçlarını belirsiz hale getirdi. Bu sürpriz aday, seçimleri denetlemekten sorumlu otorite olan Koruyucular Konseyi tarafından aday olmasına izin verildiğinde neredeyse hiç tanınmıyordu.
69 yaşındaki milletvekili Mesud Pezeşkiyan’ın ikinci tura kalma ihtimali var ancak başarılı kampanyasına rağmen İran devlet sisteminde seçimleri kazanma şansı konusunda ciddi şüpheler var.
Pezeşkiyan, hükümete yakın bir enstitü olan Ispa tarafından 24 Haziran'da yapılan bir ankete göre, Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney'in yakın çalışma arkadaşı olan aşırı muhafazakar Said Celili'nin önünde %24,4 oy oranına sahip.
Seçim tartışmaları sırasında sırasında aşırı muhafazakar Said Celili, ılımlıları 2015 yılında büyük güçlerle imzalanan ve "İran'a hiçbir faydası olmayan" İran nükleer anlaşmasını imzaladıkları için eleştirdi.
Mesud Pezeşkiyan ise "Amerika'ya ebediyen düşman mı olmalıyız yoksa bu ülkeyle sorunlarımızı çözmeyi mi arzuluyoruz?" diye sorarak İran ekonomisini etkileyen ağır yaptırımların kaldırılması için nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılması çağrısında bulundu.
Ayrıca, kıyafet yönetmeliğine uymadığı için gözaltına alınan ve katledilen Kürt genç kadın Jina Emini’nin ölümünün ardından 2022 yılının sonunda ülkeyi sarsan büyük protesto hareketinden neredeyse iki yıl sonra, kadınlar için zorunlu örtünme gibi son derece hassas bir konu da kampanyada ön plana çıktı.
Televizyonda yayınlanan tartışmalarda adaylar, kamuya açık yerlerde başörtüsü takmayı reddeden kadınların polis tarafından sert bir şekilde sorgulanmasına mesafeli yaklaştı.
