Kobanêli kadınlar Kürt geleneksel kültürü yaşatmaya devam ediyor

Kobanêli kadınlar Kürt kültürünü yaşatmaya ve korumaya devam ediyor. yüzlerce belki de binlerce yılın  mirası olan el işi ustalıkların kaybolmasına izin vermeyen kadınlar, tarihi kültürün günümüze ulaşmasını sağlıyor.

Kürt kültürüne ait onlarca el işi ustalıklardan birkaçı olan yün dokuma, taş değirmen, sac ekmeği gibi geleneklerin günümüze taşınması büyük ustalık gerektiriyor. Gelişen teknoloji ve değişen şartlar nedeniyle kullanım alanı azalan bu sanatların günümüzde halen kullanılıyor olması Kürt halkının kültürüne bağlılığını da gösteriyor.

Buğdayın dövülmesi için kullanılan dibeklere Kobanê’nin hemen hemen her köyünde denk gelmek mümkün. Kobanêli kadınlar, dibeklere büyük önem verdikleri için onları titizlikle koruyorlar.

Yıllardır dibek kullanarak dövdüğü buğdayı tüketen Kobanêli Zelixe Oso, “Buğdayı yıkadıktan sonra dibeklere koyup tokmaklarla dövüyoruz. Bu buğdayı daha çok mehir (yayla çorbası) yemeğinde kullanıyoruz. Bu köyde üç dibek bulunuyor. Hiç kimse çarşıdan dövülmüş buğday almıyor. Herkes atalardan kalma yöntemlerle buğdayını yemekte kullanılacak hale getiriyor. Kendi elimizle yaptığımız buğday çarşıdan alacağımız buğdaydan daha iyidir” dedi.

25 yıldır taş değirmende öğüttüğü tahılları tüketen ve bu kültürü yaşatmaya devam eden Zehra Yusif Bekir, taş değirmenin babasından kendisine kaldığını, bu değirmen aracılığıyla buğday ve mercimek gibi tahılları öğüterek tükettiğini ifade ediyor.

DOKUMA, YÜN EĞİRME, SAC EKMEĞİ…

En eski sanatlardan biri olan dokuma sanatı Kürt kültüründe de önemli bir yer tutuyor. Günümüzde yaygınlaşan halı fabrikaları nedeniyle halı dokuma oldukça azalsa da Kobanê’de halı dokuma tezgahlarının başında oturan kadınlar hâlâ bulunuyor.

Bu kadınlardan biri olan Xanim Fadil Mustafa (75), 60 yıldan fazla bir süredir halı dokuduğunu söylüyor. Mesleği 10 yaşında öğrendiğini belirten Xanim, “Küçüklüğümden beri öğrendiğim bu mesleği bırakmadım. Bir halıyı dokumak 10-15 gün sürebiliyor” şeklinde konuştu.

Xanim Fadil Mustafa’nın yaptığı ünlü halı dokumalarının isimleri ise şöyle: Aşqeli, Hecal, Darik, Jini Dernexon.

10 yaşından beri yün eğirme işi yapan Şadiya Mihemed Xidir, eğirme işini severek yaptığını ve bırakmayacağını vurguladı.

Kürt kültürünün önemli bir parçası olan sac ekmeği de Kobanê’de yaşatılan kültürler arasında bulunuyor. Daha önce kahvaltıda sıcak ekmek çıkması sabahları yapılan sac ekmeği kültürü halen yaşatılıyor. Kobanê’de bu kültürü yaşatanlardan biri olan Saliha Osê, bu kültürü sürdüreceklerini söyledi.

‘KÜLTÜRÜN KAYBOLMAMASI İÇİN KORUNMASI GEREKİR’

20 yıldır yaptığı ot süpürgesiyle önemli bir kültürü yaşatan Zehra Hebeş (75) ise, süpürge kültürünün Kürtler arasında yok olmakla yüz yüze olduğuna dikkat çekti. Kültürün korunmasına işaret eden Zehra, kaybolmaması için elinden geleni yaptığını ifade etti. Süpürge yapımına da değinen Zehra, “Kamışları kökünden çekerek temizliyoruz. Bir gece yaş bir yerde bekletiyoruz. Sonraki gün üst üste koyup dikiyoruz. Bu işi bizden öncekilerden öğrendik. Eşimle birlikte bu kültürü yaşatmaya devam ediyoruz” diye konuştu.

(rr/cj)

ANHA