Özgür kadın çizgisinde 12 yıl
19 Temmuz Devrimi'ne öncülük eden kadınlar, siyasetten eğitime, savunmadan ekonomiye, toplumsal yaşamdan kültüre kadar hayatın her alanında özgür kadın ağı oluşturuldu. Son 7 yılda 170 bine yakın kadın ve erkeğe eğitim verildi.
19 Temmuz Devrimi'nin 12’nci yıl dönümünde toplumun özgür kadın eliyle örgütlenmesi daha üst bir düzeye ulaştı.
Devrime öncülük eden ve dünyada ses getiren kadınlar, bir yandan ataerkil zihniyete karşı mücadele ediyor, toplumu aydınlatıyor, diğer yandan özgür kadın fikrini yayarak halkı eğitiyor. Yani başka bir deyişle kadınlar, “Jin Jiyan Azadî” sloganını hayata geçiriyor.
GÜÇ VE SAVUNMA ANLAYIŞI
19 Temmuz'dan sonra kadınlar savunma alanında öncü rol üstlendi ve örgütlülüğünü büyüttü. 4 Nisan 2013'te Kadın Savunma Birlikleri (YPJ) kuruldu ve tüm cephelerde öncülük etti. Özellikle de Kobanê'de gösterilen direniş tüm dünyaya kadınların sesini ve rengini yaydı. "Jin Jiyan Azadî" sloganı da buradan yayıldı. 12 yıllık süreçte YPJ'ye ek olarak Kadın Asayiş’i (İç Güvenlik Güçleri 2014) Özsavunma Güçleri-Kadın (HPC-Jin) kuruldu. Ayrıca YPG, QSD ve İç Güvenlik Güçleri içerisinde de kadınlar yer alarak, kilit rol oynuyor. Kadınlar, Efrin'den Minbic'e, Kobanê, Tebqa, Reqa, Dêrazor, Girê Sipî, Serêkaniyê, Hesekê, Amûdê, Dirbêsiyê, Qamişlo, Girkê Legê, Dêrik ve Şengal'e kadar ki tüm özgürleştirme hamlelerinde yer alarak, işgalci ve çete saldırılarına karşı en ön cephelerde büyük bir direniş sergilediler.
Ayrıca ataerkil zihniyete, şiddete ve her türlü saldırıya karşı da büyük bir faaliyet yürütüldü. 2011’den bu yana Kuzey ve Doğu Suriye'de 62 kadın evi açıldı, burada kadın hakları korunuyor. Bu yıllardaki mücadeleler sonucunda toplumda özsavunma bilinci yaygınlaşmıştır.
KADIN ÖRGÜTLENMESİ
Kadın örgütlenmesi temeli devrimden önce atılmıştır. 2005’te Yekîtiya Star (Star Birliği) kurulmuş, birlik büyüdükten sonra 2016’da 6’ncı kongrede ismi Kongra Star olarak değiştirildi. Kongra Star mevcut durumda bölgedeki kadın faaliyetleri (eğitim, kültür-sanat, ekonomi, savunma) için bir çatı görevi görüyor.
Kongra Star'ın yanı sıra Kuzey ve Doğu Suriye'de Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Meclisi (2019), Suriye Kadın Meclisi (2017), Özerk Yönetim Kadın Koordinasyonu, Zenubiya Kadın Topluluğu (2021), Süryani Kadın Birliği, PYD Kadın Meclisi, Suriye’nin Geleceği Partisi Kadın Meclisi, Genç Kadınlar Birliği, Demokratik Suriye Meclisi (MSD) Kadın Ofisi, Demokratik Toplum Hareketi (TEV-DEM) Kadın Ofisi, Rojava Êzidî Kadınlar Birliği, Kadın Haklarını Araştırma ve Koruma Merkezi, Kadına Yönelik Şiddete Karşı Mücadelede Sara Örgütü (2013), Suriye Özgür Kadın Vakfı ve Ermeni Kadınlar Birliği (2022) kuruldu. Ayrıca Demokratik Toplum Kuruluşları Federasyonu'na bağlı kurumlarda kadın komiteleri ve meclisler kuruldu. Genç kadınlar da Genç Kadınlar Birliği ve Öğrenci Kadınlar Birliği adı altında örgütlendi. Basın çalışmalarında da Kadın Basın Birliği (YRJ) kuruldu.
‘BİRLİĞİMİZİ OLUŞTURMAK İSTİYORUZ’
Kongra Star Koordinasyon Üyesi Remziye Mihemed, devrimin 12 yılında “Jin Jiyan Azadî” felsefesinin yaşamın her alanına yayıldığını belirterek, şunları söyledi: "Önder Abdullah Öcalan'ın felsefesiyle kadınlar özgürleşti. Savunmadan, eğitime, siyasete, kültüre, örgütlenmeye, toplumsal ve ekonomik açıdan her alanda gelişti ve ilerledi. İktidarın yıkılması ve demokratik bir ulus inşa etmek için önemli adımlar atıldı.”
Süryani Kadınlar Birliği Yöneticisi Corcêt Bersum, devrimin başarılarından gurur duyduklarını ifade ederek, "Tüm kadın kurumları arasında fikir birliği ve sorunların çözümüne yönelik yöntemler geliştirmek istiyoruz. Aynı zamanda karar ve yaratıcılık merkezi olabiliriz” dedi.
ÖZERK YÖNETİM VE MECLİSLERDE KADIN TEMSİLİYETİ
Kadınların önemli rol oynadığı bir alanda siyasettir. Kadınlar Özerk Yönetim'in tüm kademelerinde temsil ediliyor, özgün örgütlülüğü oluşturulmuş.
Toplumsal Sözleşme’nin önsözünde kadının sistemdeki yeri şöyle anlatılıyor: "Kuzey ve Doğu Suriye'de kadınların öncülüğünde gerçekleşen toplumsal devrim, fikirsel ve toplumsal bir rönesansın önünü açtı. Demokratik sistemimizde kadınlar temel dayanak haline geldi."
Bu tanımlamaya göre kadınların yönetimdeki temsiliyet de belirlenmiştir.
Anlaşmanın 24. maddesinde şöyle deniliyor: "Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, tüm siyasi, toplumsal ve idari alanlarda eş başkanlık sistemine dayanır ve her iki cinsiyetin eşit temsilini ilke olarak kabul eder. Kadınlar kendi Demokratik Konfederalizm sistemlerini bağımsız olarak örgütler.”
78. maddede kadınların meclislerdeki temsili şöyle anlatılıyor: "Tüm meclislerde kadınların temsil oranı yüzde 50'dir. Kadınlar, komünlerden beldelere, şehirlere, kantonlara ve Kuzey ve Doğu Suriye geneline kadar tüm halk meclislerinde kadın meclisleri aracılığıyla temsil edilir.
2023’ün verilerine göre Özerk Yönetim çatısı altında 212 kurum ve kuruluş,(Kurul, kanton, müdürlük, ofis, meclis vb.) bulunmakta. Bu bir kısmının kadınlardan oluşan bu kurumlarda 153 kadın eş başkan bulunuyor.
Eş başkanlığın yanı sıra Kuzey ve Doğu Suriye Halkların Meclisi ve Yürütme Meclisi'nde kadınlar yüzde 50 oranında temsil ediliyor. Özerk Yönetimin tüm kurum ve kuruluşlarında toplam 97 bin 863 kişi çalışıyor. Bunlardan 51 bin 522'si kadın. Bu rakamlara göre kadınların oranı yüzde 52 oluyor.
Cizre Kantonu Kadın Konseyi Eş Başkan Yardımcısı Huweyda Mihemed, devrimden önce kadınlara sadece ev işi misyonu verildiği ancak devrimle birlikte bu kölelik kalıpları ve zincirlerinin kırıldığını vurgulayarak, “Tüm kesimlerden kadınlar, Özerk Yönetim'in her alanında yer alıyor. Kadınlar karar hakkına sahip, yasalar belirliyor ve uyguluyor. Kadınların temsil oranı yüzde 50'dir” diye belirtti.
KARAR VE PLANLAMADA SÖZ SAHİBİDİRLER
Kadınlar sadece sistemde yer almakla yetinmiyor, aynı zamanda karar ve planlamalarda da söz sahibiler. "Kadın özgürlüğü diğer özgürlüklerin temelidir" anlayışıyla kadın ve toplumda bilinç ve örgütlülüğü artırmaya çalışıyor, buna göre karar vararak planlamalar çıkarıyor. Bu bağlamda her iki cinsin temsiliyetine ilişkin iş, ekonomi, aile, savunma ve siyaset konularında ortak birçok yasa çıkarılmış ve kararlar alınmıştır.
KADIN VE TOPLUM EĞİTİMİ
Kadın mücadelesinin en temel konularından biri de eğitimdir. Ataerkil zihniyetin aşılması, kadının özgürlük çizgisinin yaşatılması, örgütlenmesi ve temsil edilmesi ancak eğitimle mümkün olur.
Bu amaçla devrim başından itibaren eğitimlere ağırlık verildi. Eğitim ilk olarak grupların katılımıyla evlerde başladı. Artık bir sisteme dönüştürülerek anaokullarından ilkokul, ortaokul, lise, akademi ve üniversitelere kadar geniş bir eğitim ağı kuruldu.
DERSLER VE MÜFREDAT
Eğitim programları ve dersler kadın bilimi olan Jineoloji esasına göre hazırlanıyor. Bu kapsamda “Jineoloji, kadın tarihi, toplumsal cinsiyetçilik, özgür eş yaşam, hakikat rejimi, erkeği değiştirme projesi, kültür ve ahlak, doğal toplum, nasıl bir yaşam, tek tanrılı dinler, Demokratik Ulus, asimilasyon, jenosit ve özsavunma" gibi konularda birçok derse ve seminer verildi.
Sosyoloji, Jineoloji, erken yaş evliliği, aile, kadın tarihi, eğitim, toplumsal cinsiyetçilik, devrim, göç, etik-estetik vb. konulardaki eğitim konuları çerçevesinde araştırmalar yapılmış, kitap, dergi ve yüzlerce broşür hazırlandı.
170 BİN KADIN VE ERKEĞE EĞİTİM VERDİ
Toplumu eğitmek, öğretmen ve materyalleri hazırlamak amaçlı bölge genelinde 20 eğitim akademisi açıldı.
2017-2024 yılları arasında açılan bu akademilerde 700’ü aşkın öğretmen devresi açıldı. Burada 22 bin 733 kadın öğretmen yetiştirildi. Aynı yıllarda söz konusu akademilerde öğretmenlerin yanı sıra kadınlara da yönelik binlerce devrede açıldı. Toplamda 120 bine yakın kadına eğitim verildi.
İlk eğitim devrelerine katılanlardan biri olan ve şimdi de eğitim veren Rihan Temo, "Eğitimde 'Ben kimim?' sorusunun cevabını arıyoruz’ aslında. İşte o zaman ne kadar çelişki içinde yaşadıklarını fark ediyorlar. Artık hayata başka bir çerçeveden bakabiliyorum” dedi.
Eğitim çalışmaları komün, meclis belediye, iç güvenlik güçleri, kreş ve kadın evlerinde de yürütüldü. Son 7 yılda buralarda toplam da 2 bin 595 devre açılmış, ders ve seminerler verilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda genç ve çocukların da aralarında bulunduğu 20 bin 248 kadın eğitildi.
Eğitimdeki temel konu Jineolojidir. Kadın bilimi olarak Jineoloji, Kuzey ve Doğu Suriye'de ilk kez eğitimin ana konusu haline geldi. Şehba, Halep, Kobanê, Minbic, Tebqa, Hesekê ve Dêrik bölgelerinde Jineoloji Araştırma Merkezleri açıldı. 2017’de Qamişlo kentinde 4 yıl eğitim alınan Rojava Üniversitesi'nde Jineoloji Bölümü açıldı. Kobanê ve Şerq (Reqa) üniversitelerinde de Jineoloji dersleri görülüyor.
Jineoloji, üniversitelerin yanı sıra tüm bölge akademilerinde, komünlerde, meclislerde ve kurumlarda ders olarak veriliyor. 2022-2023 tarihleri arasında verilen 802 ders ve seminerlere 27 bini aşkın kişi katıldı.
Okul müfredatında Jineoloji dersi 10. sınıftan itibaren ders olarak görülüyor.
‘EĞİTİMLE DÜZEYİMİZİ TANIDIK’
Ataerkil zihniyeti değiştirmek amacıyla son 7 yılda erkekler için de açılan 50'ye yakın eğitim devresinde de bine yakın erkek eğitildi.
Mesûd Yusif, 2013 yılında Şehit Şiblî Akademisi'ne katıldı. Mesûd Yûsif, "Ortadoğu'da yaşıyoruz. İster istemez ataerkil zihniyetinden payımızı alıyoruz. Ancak eğitim ve farkındalıkla ne aşamada olduğumuzu anlıyoruz. Bu durumu aşıp özgür ve eşit bir yaşama doğru ilerlemeye çalışıyoruz” diye belirtti.
Henife Mihemed ve eşi Sami Eli, 1980 yılında evlendiler. Her ikisi de devrim sürecinde çeşitli eğitimlere katıldı ve hayatlarında büyük değişiklikler yaşandı.
Henife Mihemed şunları belirtti: "Düşünce ve hayatımızda birçok değişkenlik oldu. Birbirimizi dinliyor, birlikte kararlar alıyoruz. Artık hayatta eşit bir yaklaşımın oluştuğunu söyleyebiliriz"
Sami Eli ise, “Gördüğüm 4 eğitim devresinden sonra karakterim olumlu yönden değişti. Buna göre hareket etmeye çalışıyoruz" dedi.
KADIN ADALETİ
Kadın mücadelesinin vazgeçilmezlerinden biride adalet sistemidir. 2016’da Toplumsal Kadın Adalet Meclisi kuruldu. Meclis çatısı altında Kadın Evi, Adalet Divanı, Uzlaşma Komitesi ve Akademi örgütleniyor.
Akademide adalet sistemi tanıtılıyor, bu sistemde yer alacak kişiler (savcılar, hakimler, avukatlar, meclis ve kadın evi yöneticileri) özellikle eğitiliyor.
Kuzey ve Doğu Suriye'de genel adalet sisteminde kadınların temsili oranı yüzde 50 olarak belirlendi.
Aile sorunları, şiddet, hak ihlalleri vb. sorunlar 62 adet Kadın Evi’nde tartışılıyor ve çözümleniyor. Şiddete ve adaletsizliğe maruz kalan, hayatı tehlikede olan kadınların korunması için ise 9 adet Kadın Koruma Evi açıldı.
KOMÜNAL VE TOPLUMSAL KADIN EKONOMİSİ
Özerk Yönetim sisteminde kadın ekonomisi için önemli bir alan ayırılmıştır. Toplumsal Sözleşmenin 19. maddesinde konu şöyle anlatılıyor: "Demokratik Özerk Yönetim, komünal ve toplumsal kadın ekonomisini teşvik eder ve kadınların bir sömürü aracı olduğu yönündeki her türlü ekonomik anlayışı reddeder."
Bu maddeye göre, kadın ekonomisi ve sistemi inşa edilmeye çalışılıyor. Kuzey ve Doğu Suriye genelinde 60'a yakın kültür kooperatifi, hayvancılık, fırın, terzi, giyim, mobilya, restoran, sebze bahçesi, meyve ve konserve fabrikası açıldı.
Kooperatif aracılığıyla yüzlerce kadına hem iş imkanı sağlanıyor, hem de toplumsal ekonomi bilinci geliştiriliyor. Bu kooperatiflerden elde edilen ürünler bölge illerinin pazarlarında uygun fiyata satılıyor.
KÜLTÜR VE SANAT
Kültür ve sanat çalışmaları hem genel kurumlarda hem de özgün olarak yürütülmektede.
Kadın yazarlar, şairler ve edebiyatçılar, Aydın Kadın Derneği çatısı altında bir araya gelerek faaliyetlerini yürütüyor.
Müzik, tiyatro, folklor, resim vb. alanlarda 2016’da kurulan Hîlala Zêrîn Kadın Kültürü Hareketi çatısı altında yürütülüyor.
Özgün sanatın geliştirilmesi amacıyla 2020 yılında Güzel Sanatlar Oklu, Şehit Nuwela Ses ve Hareket Sanatları Okulu açıldı. Okulda 18 yaş altı çocuklar eğitim görüyor. Bu okulda da Şehit nuwela Çocuk Müzik Grubu oluşturuldu.
Hîlala Zêrîn çatısı altında müzik, tiyatro, folklor, resimden oluşan 20 grup kuruldu. Ayrıca küçük yaş çocuklardan oluşan 4 folklor ve resim grubu kuruldu. Hîlala Zêrîn grupları, tüm etkinlik, festival ve yıldönümü programlarında yer alıyor.
Hîlala Zêrîn Kadın Kültür Hareketi, Mezopotamya Demokratik Kültür Sanat ve Hareketi ve Pargin Kültür ve Sanat Vakfı’nın işbirliğiyle Kürt kadın direnişini anlatan Stranên Keziyên Sor” adlı müzikali hazırladı. Bu müzikal büyük ses getirdi.
Hîlala Zêrîn Hareketi ve Aydın Kadın Derneği tarafından 2016’dan bu yana her yıl Kadın Edebiyatı ve Sanat Festivali düzenleniyor. 2018 yılından itibaren de her yıl Halk Oyunları Festivali düzenlenmekte. 2020 yılından bu yana Genç Kadınlar Festivali, 2021’den bu yana ise her yıl Çocuk Folklor Festivali düzenleniyor.
EKOLOJİ
En son örgütlenen alanlardan biri de ekolojidir. 2022’de Kadın Ekolojik Platformu kuruldu. Platform örgütlenmesini genişleterek, Önder Abdullah Öcalan'ın doğum günü olan 4 Nisan'da ağaç dikme kampanyası başlatarak her ilde 75'er ağaç ekti.
Ekoloji Kadın Platformu Yöneticisi Bêrivan Omer, gelecekte platformu Meclis’e dönüştüreceklerini ve farklı kampanyalarla ekoloji anlayışını toplumda yaygınlaştıracaklarını kaydetti.
(ma)
ANHA
Özgür kadın çizgisinde 12 yıl
19 Temmuz Devrimi'nin 12’nci yıl dönümünde toplumun özgür kadın eliyle örgütlenmesi daha üst bir düzeye ulaştı.
Devrime öncülük eden ve dünyada ses getiren kadınlar, bir yandan ataerkil zihniyete karşı mücadele ediyor, toplumu aydınlatıyor, diğer yandan özgür kadın fikrini yayarak halkı eğitiyor. Yani başka bir deyişle kadınlar, “Jin Jiyan Azadî” sloganını hayata geçiriyor.
GÜÇ VE SAVUNMA ANLAYIŞI
19 Temmuz'dan sonra kadınlar savunma alanında öncü rol üstlendi ve örgütlülüğünü büyüttü. 4 Nisan 2013'te Kadın Savunma Birlikleri (YPJ) kuruldu ve tüm cephelerde öncülük etti. Özellikle de Kobanê'de gösterilen direniş tüm dünyaya kadınların sesini ve rengini yaydı. "Jin Jiyan Azadî" sloganı da buradan yayıldı. 12 yıllık süreçte YPJ'ye ek olarak Kadın Asayiş’i (İç Güvenlik Güçleri 2014) Özsavunma Güçleri-Kadın (HPC-Jin) kuruldu. Ayrıca YPG, QSD ve İç Güvenlik Güçleri içerisinde de kadınlar yer alarak, kilit rol oynuyor. Kadınlar, Efrin'den Minbic'e, Kobanê, Tebqa, Reqa, Dêrazor, Girê Sipî, Serêkaniyê, Hesekê, Amûdê, Dirbêsiyê, Qamişlo, Girkê Legê, Dêrik ve Şengal'e kadar ki tüm özgürleştirme hamlelerinde yer alarak, işgalci ve çete saldırılarına karşı en ön cephelerde büyük bir direniş sergilediler.
Ayrıca ataerkil zihniyete, şiddete ve her türlü saldırıya karşı da büyük bir faaliyet yürütüldü. 2011’den bu yana Kuzey ve Doğu Suriye'de 62 kadın evi açıldı, burada kadın hakları korunuyor. Bu yıllardaki mücadeleler sonucunda toplumda özsavunma bilinci yaygınlaşmıştır.
KADIN ÖRGÜTLENMESİ
Kadın örgütlenmesi temeli devrimden önce atılmıştır. 2005’te Yekîtiya Star (Star Birliği) kurulmuş, birlik büyüdükten sonra 2016’da 6’ncı kongrede ismi Kongra Star olarak değiştirildi. Kongra Star mevcut durumda bölgedeki kadın faaliyetleri (eğitim, kültür-sanat, ekonomi, savunma) için bir çatı görevi görüyor.
Kongra Star'ın yanı sıra Kuzey ve Doğu Suriye'de Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Meclisi (2019), Suriye Kadın Meclisi (2017), Özerk Yönetim Kadın Koordinasyonu, Zenubiya Kadın Topluluğu (2021), Süryani Kadın Birliği, PYD Kadın Meclisi, Suriye’nin Geleceği Partisi Kadın Meclisi, Genç Kadınlar Birliği, Demokratik Suriye Meclisi (MSD) Kadın Ofisi, Demokratik Toplum Hareketi (TEV-DEM) Kadın Ofisi, Rojava Êzidî Kadınlar Birliği, Kadın Haklarını Araştırma ve Koruma Merkezi, Kadına Yönelik Şiddete Karşı Mücadelede Sara Örgütü (2013), Suriye Özgür Kadın Vakfı ve Ermeni Kadınlar Birliği (2022) kuruldu. Ayrıca Demokratik Toplum Kuruluşları Federasyonu'na bağlı kurumlarda kadın komiteleri ve meclisler kuruldu. Genç kadınlar da Genç Kadınlar Birliği ve Öğrenci Kadınlar Birliği adı altında örgütlendi. Basın çalışmalarında da Kadın Basın Birliği (YRJ) kuruldu.
‘BİRLİĞİMİZİ OLUŞTURMAK İSTİYORUZ’
Kongra Star Koordinasyon Üyesi Remziye Mihemed, devrimin 12 yılında “Jin Jiyan Azadî” felsefesinin yaşamın her alanına yayıldığını belirterek, şunları söyledi: "Önder Abdullah Öcalan'ın felsefesiyle kadınlar özgürleşti. Savunmadan, eğitime, siyasete, kültüre, örgütlenmeye, toplumsal ve ekonomik açıdan her alanda gelişti ve ilerledi. İktidarın yıkılması ve demokratik bir ulus inşa etmek için önemli adımlar atıldı.”
Süryani Kadınlar Birliği Yöneticisi Corcêt Bersum, devrimin başarılarından gurur duyduklarını ifade ederek, "Tüm kadın kurumları arasında fikir birliği ve sorunların çözümüne yönelik yöntemler geliştirmek istiyoruz. Aynı zamanda karar ve yaratıcılık merkezi olabiliriz” dedi.
ÖZERK YÖNETİM VE MECLİSLERDE KADIN TEMSİLİYETİ
Kadınların önemli rol oynadığı bir alanda siyasettir. Kadınlar Özerk Yönetim'in tüm kademelerinde temsil ediliyor, özgün örgütlülüğü oluşturulmuş.
Toplumsal Sözleşme’nin önsözünde kadının sistemdeki yeri şöyle anlatılıyor: "Kuzey ve Doğu Suriye'de kadınların öncülüğünde gerçekleşen toplumsal devrim, fikirsel ve toplumsal bir rönesansın önünü açtı. Demokratik sistemimizde kadınlar temel dayanak haline geldi."
Bu tanımlamaya göre kadınların yönetimdeki temsiliyet de belirlenmiştir.
Anlaşmanın 24. maddesinde şöyle deniliyor: "Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, tüm siyasi, toplumsal ve idari alanlarda eş başkanlık sistemine dayanır ve her iki cinsiyetin eşit temsilini ilke olarak kabul eder. Kadınlar kendi Demokratik Konfederalizm sistemlerini bağımsız olarak örgütler.”
78. maddede kadınların meclislerdeki temsili şöyle anlatılıyor: "Tüm meclislerde kadınların temsil oranı yüzde 50'dir. Kadınlar, komünlerden beldelere, şehirlere, kantonlara ve Kuzey ve Doğu Suriye geneline kadar tüm halk meclislerinde kadın meclisleri aracılığıyla temsil edilir.
2023’ün verilerine göre Özerk Yönetim çatısı altında 212 kurum ve kuruluş,(Kurul, kanton, müdürlük, ofis, meclis vb.) bulunmakta. Bu bir kısmının kadınlardan oluşan bu kurumlarda 153 kadın eş başkan bulunuyor.
Eş başkanlığın yanı sıra Kuzey ve Doğu Suriye Halkların Meclisi ve Yürütme Meclisi'nde kadınlar yüzde 50 oranında temsil ediliyor. Özerk Yönetimin tüm kurum ve kuruluşlarında toplam 97 bin 863 kişi çalışıyor. Bunlardan 51 bin 522'si kadın. Bu rakamlara göre kadınların oranı yüzde 52 oluyor.
Cizre Kantonu Kadın Konseyi Eş Başkan Yardımcısı Huweyda Mihemed, devrimden önce kadınlara sadece ev işi misyonu verildiği ancak devrimle birlikte bu kölelik kalıpları ve zincirlerinin kırıldığını vurgulayarak, “Tüm kesimlerden kadınlar, Özerk Yönetim'in her alanında yer alıyor. Kadınlar karar hakkına sahip, yasalar belirliyor ve uyguluyor. Kadınların temsil oranı yüzde 50'dir” diye belirtti.
KARAR VE PLANLAMADA SÖZ SAHİBİDİRLER
Kadınlar sadece sistemde yer almakla yetinmiyor, aynı zamanda karar ve planlamalarda da söz sahibiler. "Kadın özgürlüğü diğer özgürlüklerin temelidir" anlayışıyla kadın ve toplumda bilinç ve örgütlülüğü artırmaya çalışıyor, buna göre karar vararak planlamalar çıkarıyor. Bu bağlamda her iki cinsin temsiliyetine ilişkin iş, ekonomi, aile, savunma ve siyaset konularında ortak birçok yasa çıkarılmış ve kararlar alınmıştır.
KADIN VE TOPLUM EĞİTİMİ
Kadın mücadelesinin en temel konularından biri de eğitimdir. Ataerkil zihniyetin aşılması, kadının özgürlük çizgisinin yaşatılması, örgütlenmesi ve temsil edilmesi ancak eğitimle mümkün olur.
Bu amaçla devrim başından itibaren eğitimlere ağırlık verildi. Eğitim ilk olarak grupların katılımıyla evlerde başladı. Artık bir sisteme dönüştürülerek anaokullarından ilkokul, ortaokul, lise, akademi ve üniversitelere kadar geniş bir eğitim ağı kuruldu.
DERSLER VE MÜFREDAT
Eğitim programları ve dersler kadın bilimi olan Jineoloji esasına göre hazırlanıyor. Bu kapsamda “Jineoloji, kadın tarihi, toplumsal cinsiyetçilik, özgür eş yaşam, hakikat rejimi, erkeği değiştirme projesi, kültür ve ahlak, doğal toplum, nasıl bir yaşam, tek tanrılı dinler, Demokratik Ulus, asimilasyon, jenosit ve özsavunma" gibi konularda birçok derse ve seminer verildi.
Sosyoloji, Jineoloji, erken yaş evliliği, aile, kadın tarihi, eğitim, toplumsal cinsiyetçilik, devrim, göç, etik-estetik vb. konulardaki eğitim konuları çerçevesinde araştırmalar yapılmış, kitap, dergi ve yüzlerce broşür hazırlandı.
170 BİN KADIN VE ERKEĞE EĞİTİM VERDİ
Toplumu eğitmek, öğretmen ve materyalleri hazırlamak amaçlı bölge genelinde 20 eğitim akademisi açıldı.
2017-2024 yılları arasında açılan bu akademilerde 700’ü aşkın öğretmen devresi açıldı. Burada 22 bin 733 kadın öğretmen yetiştirildi. Aynı yıllarda söz konusu akademilerde öğretmenlerin yanı sıra kadınlara da yönelik binlerce devrede açıldı. Toplamda 120 bine yakın kadına eğitim verildi.
İlk eğitim devrelerine katılanlardan biri olan ve şimdi de eğitim veren Rihan Temo, "Eğitimde 'Ben kimim?' sorusunun cevabını arıyoruz’ aslında. İşte o zaman ne kadar çelişki içinde yaşadıklarını fark ediyorlar. Artık hayata başka bir çerçeveden bakabiliyorum” dedi.
Eğitim çalışmaları komün, meclis belediye, iç güvenlik güçleri, kreş ve kadın evlerinde de yürütüldü. Son 7 yılda buralarda toplam da 2 bin 595 devre açılmış, ders ve seminerler verilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda genç ve çocukların da aralarında bulunduğu 20 bin 248 kadın eğitildi.
Eğitimdeki temel konu Jineolojidir. Kadın bilimi olarak Jineoloji, Kuzey ve Doğu Suriye'de ilk kez eğitimin ana konusu haline geldi. Şehba, Halep, Kobanê, Minbic, Tebqa, Hesekê ve Dêrik bölgelerinde Jineoloji Araştırma Merkezleri açıldı. 2017’de Qamişlo kentinde 4 yıl eğitim alınan Rojava Üniversitesi'nde Jineoloji Bölümü açıldı. Kobanê ve Şerq (Reqa) üniversitelerinde de Jineoloji dersleri görülüyor.
Jineoloji, üniversitelerin yanı sıra tüm bölge akademilerinde, komünlerde, meclislerde ve kurumlarda ders olarak veriliyor. 2022-2023 tarihleri arasında verilen 802 ders ve seminerlere 27 bini aşkın kişi katıldı.
Okul müfredatında Jineoloji dersi 10. sınıftan itibaren ders olarak görülüyor.
‘EĞİTİMLE DÜZEYİMİZİ TANIDIK’
Ataerkil zihniyeti değiştirmek amacıyla son 7 yılda erkekler için de açılan 50'ye yakın eğitim devresinde de bine yakın erkek eğitildi.
Mesûd Yusif, 2013 yılında Şehit Şiblî Akademisi'ne katıldı. Mesûd Yûsif, "Ortadoğu'da yaşıyoruz. İster istemez ataerkil zihniyetinden payımızı alıyoruz. Ancak eğitim ve farkındalıkla ne aşamada olduğumuzu anlıyoruz. Bu durumu aşıp özgür ve eşit bir yaşama doğru ilerlemeye çalışıyoruz” diye belirtti.
Henife Mihemed ve eşi Sami Eli, 1980 yılında evlendiler. Her ikisi de devrim sürecinde çeşitli eğitimlere katıldı ve hayatlarında büyük değişiklikler yaşandı.
Henife Mihemed şunları belirtti: "Düşünce ve hayatımızda birçok değişkenlik oldu. Birbirimizi dinliyor, birlikte kararlar alıyoruz. Artık hayatta eşit bir yaklaşımın oluştuğunu söyleyebiliriz"
Sami Eli ise, “Gördüğüm 4 eğitim devresinden sonra karakterim olumlu yönden değişti. Buna göre hareket etmeye çalışıyoruz" dedi.
KADIN ADALETİ
Kadın mücadelesinin vazgeçilmezlerinden biride adalet sistemidir. 2016’da Toplumsal Kadın Adalet Meclisi kuruldu. Meclis çatısı altında Kadın Evi, Adalet Divanı, Uzlaşma Komitesi ve Akademi örgütleniyor.
Akademide adalet sistemi tanıtılıyor, bu sistemde yer alacak kişiler (savcılar, hakimler, avukatlar, meclis ve kadın evi yöneticileri) özellikle eğitiliyor.
Kuzey ve Doğu Suriye'de genel adalet sisteminde kadınların temsili oranı yüzde 50 olarak belirlendi.
Aile sorunları, şiddet, hak ihlalleri vb. sorunlar 62 adet Kadın Evi’nde tartışılıyor ve çözümleniyor. Şiddete ve adaletsizliğe maruz kalan, hayatı tehlikede olan kadınların korunması için ise 9 adet Kadın Koruma Evi açıldı.
KOMÜNAL VE TOPLUMSAL KADIN EKONOMİSİ
Özerk Yönetim sisteminde kadın ekonomisi için önemli bir alan ayırılmıştır. Toplumsal Sözleşmenin 19. maddesinde konu şöyle anlatılıyor: "Demokratik Özerk Yönetim, komünal ve toplumsal kadın ekonomisini teşvik eder ve kadınların bir sömürü aracı olduğu yönündeki her türlü ekonomik anlayışı reddeder."
Bu maddeye göre, kadın ekonomisi ve sistemi inşa edilmeye çalışılıyor. Kuzey ve Doğu Suriye genelinde 60'a yakın kültür kooperatifi, hayvancılık, fırın, terzi, giyim, mobilya, restoran, sebze bahçesi, meyve ve konserve fabrikası açıldı.
Kooperatif aracılığıyla yüzlerce kadına hem iş imkanı sağlanıyor, hem de toplumsal ekonomi bilinci geliştiriliyor. Bu kooperatiflerden elde edilen ürünler bölge illerinin pazarlarında uygun fiyata satılıyor.
KÜLTÜR VE SANAT
Kültür ve sanat çalışmaları hem genel kurumlarda hem de özgün olarak yürütülmektede.
Kadın yazarlar, şairler ve edebiyatçılar, Aydın Kadın Derneği çatısı altında bir araya gelerek faaliyetlerini yürütüyor.
Müzik, tiyatro, folklor, resim vb. alanlarda 2016’da kurulan Hîlala Zêrîn Kadın Kültürü Hareketi çatısı altında yürütülüyor.
Özgün sanatın geliştirilmesi amacıyla 2020 yılında Güzel Sanatlar Oklu, Şehit Nuwela Ses ve Hareket Sanatları Okulu açıldı. Okulda 18 yaş altı çocuklar eğitim görüyor. Bu okulda da Şehit nuwela Çocuk Müzik Grubu oluşturuldu.
Hîlala Zêrîn çatısı altında müzik, tiyatro, folklor, resimden oluşan 20 grup kuruldu. Ayrıca küçük yaş çocuklardan oluşan 4 folklor ve resim grubu kuruldu. Hîlala Zêrîn grupları, tüm etkinlik, festival ve yıldönümü programlarında yer alıyor.
Hîlala Zêrîn Kadın Kültür Hareketi, Mezopotamya Demokratik Kültür Sanat ve Hareketi ve Pargin Kültür ve Sanat Vakfı’nın işbirliğiyle Kürt kadın direnişini anlatan Stranên Keziyên Sor” adlı müzikali hazırladı. Bu müzikal büyük ses getirdi.
Hîlala Zêrîn Hareketi ve Aydın Kadın Derneği tarafından 2016’dan bu yana her yıl Kadın Edebiyatı ve Sanat Festivali düzenleniyor. 2018 yılından itibaren de her yıl Halk Oyunları Festivali düzenlenmekte. 2020 yılından bu yana Genç Kadınlar Festivali, 2021’den bu yana ise her yıl Çocuk Folklor Festivali düzenleniyor.
EKOLOJİ
En son örgütlenen alanlardan biri de ekolojidir. 2022’de Kadın Ekolojik Platformu kuruldu. Platform örgütlenmesini genişleterek, Önder Abdullah Öcalan'ın doğum günü olan 4 Nisan'da ağaç dikme kampanyası başlatarak her ilde 75'er ağaç ekti.
Ekoloji Kadın Platformu Yöneticisi Bêrivan Omer, gelecekte platformu Meclis’e dönüştüreceklerini ve farklı kampanyalarla ekoloji anlayışını toplumda yaygınlaştıracaklarını kaydetti.
(ma)
ANHA
