Ferman’ın yıldönümünde hazırlanan TAJÊ dosyasının detayları

Êzidî Özgür Kadın Hareketi (TAJÊ), 3 Ağustos 2014 Fermanı'nın 10. yıl dönümünde, bu fermanın sorumluluklarını ve KDP’nin işlediği suçları detaylı bir şekilde ele alan bir dosya hazırladı.

 Fermanı soykırım olarak kabul eden ülkeler ile Almanya Dışişleri Bakanlığı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Irak Başbakanlığı’na sunduğu dosyada KDP’nin işlediği suçların altı çiziliyor.

TAJÊ’nin hazırladığı dosyanın tamamı şöyle:

“TAJÊ olarak Şengal gerçeğini, KDP’nin Şengal halkına dönük uygulamalarını ve DAİŞ’le olan iş birliğini kanıtlayan belgelerle bu dosyayı sunuyoruz. Ayrıca 3 Ağustos 2014 tarihinde Êzidî toplumuna yönelik soykırımdaki rollerini de sunuyoruz. Bu dosyada gerçek olaylar ve gerçek bilgiler yazılıdır. Bu dosyayı sunmaktaki amacımız gerçekleri duyurmak, soykırımın faillerini yargılanmasını sağlamaktır. Aynı zamanda sizlere yazdığımız bu konular hakkında daha detaylı bir araştırma yapmanızı istiyoruz. Sizlerden Êzidî toplumuna ve Şengal halkına karşı görev ve sorumluluklarınızı yerine getirmenizi istiyoruz.

2003 yılında Baas sisteminin ABD tarafından devrilmesinin ardından Irak anayasası yeniden yazıldı. O dönemde Bol Birêmer Irak’ta sivil yargıç olan Amerikalı bir siyasi kişilikti. 2005 yılında Bol Birêmer tarafından Irak anayasası yazıldı, Irak Parlamentosu’nda oylamaya sunuldu ve geçti.

140’ıncı madde Şengal’i idari, siyasi ve güvenlik açısından etkileyen maddelerden biriydi.

Bu maddede yer alan alanlar; Kerkük, Şengal, Şêxan, Hemdaniya, Başîqa, Mexmûr, Sihêla û Zimar’dır. Bu alanlarda yaşayan halklar ise Êzidî, Fileh, Şebek, Şii, Kakaî, Ermeni û Türkmenlerdir.

Bu maddede yer alan alanlar Kurdistan Bölgesi hükümeti ile Irak hükümeti arasında tartışmalı alanlardır. Irak’ta Baas sisteminin yıkılmasının ardından KDP, herhangi bir ittifak ve karar olmaksızın bu tartışmalı alanlara yerleşti. KDP’nin yerleştiği alanlardan biri de Şengal’di.

Yıllarca KDP bu tartışmalı alanlarda çözüm bulunmasına izin vermemişti. Şengal, Kurdistan Bölgesi ile Irak hükümeti arasında tartışmalı bir bölge oldu ve Şengal yıllarca siyasi, idari ve güvenlik açısından ihmal edildi.

14 Ağustos 2007 Tilizêr İlçesi ve Sîba Şêx Xidir köyünde patlama:

14 Ağustos 2007 tarihinde akşam saat 19.00’de Şengal’in Tilizêr ilçesi ile Sîba Şêx Xidir köyünde 4 büyük patlama meydana geldi. Sivillerin arasında 4 büyük bomba yüklü araç patlatıldı. Bu patlamalar sonucunda 312 kişi hayatını kaybetmiş, 740 kişi de yaralanmıştır. Patlayıcı araçlar Tilizêr ilçesinin batı kırsalı ile Irak-Suriye sınırından geldi.  Köy, Tilizêr ilçesine 9 km uzaklıktadır. KDP’lilerin 4 kontrol noktasından geçip sivillerin arasına giren 4 patlayıcı araç patladı. Bu kontrol noktalarında en az 100 silahlı peşmerge bulunuyordu. Bu arama noktalarında peşmergeler kenara geçiyor ve araçların geçmelerine izin veriyor. Patlamadan kısa bir süre önce peşmergeler sivillere büyük bir patlama olacağını söylüyor. KDP peşmergeleri böyle bir patlamayı biliyordu. Bilinçli olarak güvenlik önlemi almamıştır. Patlamaların ardından peşmerge sivillerin arasında ateş açtı. Bunun sonucunda bazı insanlar patlamadan değil, açılan bu ateşten dolayı hayatını kaybetti. Silahla vurularak hayatını kaybeden kişilerden biri de yaklaşık 20 yaşlarında olan Seydo Şex Mûs’du. Bu gerçek adli tıp raporunda ortaya çıktı.

Duhoklu Emîd (Hacî Xidir) o dönem Tilizêr ve köylerinde peşmerge sorumlusuydu.

Duhoklu Muqedim, (Seyf Eldîn) o dönemde Sîba Şêx’de peşmerge taburunun sorumlusuydu.

Raîd (Abdelah) o süreçte Tilizêr ilçesindeki peşmerge taburunun sorumlusuydu.

Bu bilgileri bu olaylara şahit olan insanlardan aldık.

1 Haziran 2014 tarihinde, DAİŞ’in Musul’a girmesinden 10 gün önce, Ürdün’ün başkenti Amman’da gizli bir toplantı düzenlendi. Bu toplantıya Türk devleti, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Suudi Arabistan, İsrail, KDP ve DAİŞ katıldı. DAİŞ Emiri Ebu Bekir el Bağdadi de oradaydı. Toplantıda ayrıca bölge ülkeleri ve çeşitli Selefi örgütler de hazır bulundu. Toplantıda Ortadoğu’nun dizaynına ilişkin yeni plan tartışıldı ve DAİŞ bu planın aracı olarak görevlendirildi. DAİŞ’in Musul, Telafer ve Şengal’e girmesi kararı bu toplantıda alındı.

KDP’nin şu anki lideri olan dönemin Kurdistan Bölgesi Başkanı Mesut Barzani, toplantıdan 4 gün önce Amman’daydı ve toplantının gerçekleşmesi için hazırlıklar yapıyordu.

Bu plan 1 Haziran 2014’te Ürdün’ün başkenti Amman’da hazırlandı. Toplantıya Kurdistan Demokrat Partisi (KDP) adına Azad Berwarî ve Kurdistan Bölgesi Başkanı Mesut Barzanî katıldı. Toplantıda KDP Şengal’i Kerkük karşılığında DAİŞ’e sattı.

Amman’daki toplantı gizli yapıldığı için elimizde daha fazla yazacak detaylı bilgi yok. Gerçeğin ortaya çıkması için bu toplantıda alınan kararlar ve tartışılanların açığa çıkarılmasını ve aydınlatılmasını istiyoruz.

2014 FERMANI

3 Ağustos 2014 fermanından önce Şengal’de 12 bin KDP peşmergesi, 5 bin polis, 5 bin Irak askeri ve bin sınır polisi bulunuyordu.

Aynı zamanda 10 Haziran 2014’ten 3 Ağustos 2014’e kadar KDP Şengal’de ordu ve ailelerde bulunan tüm ağır ve basit silahları topladı. Musul ve Telafer DAİŞ’in eline geçtikten sonra Şengal üzerindeki tehlike arttı. Peşmerge, ‘DAİŞ’e karşı savaşamazsınız’ diyerek, Şengal’deki polis, ordu ve sınır polislerinin bulunduğu noktalardaki silahlara ve askeri araçlara el koydu. Peşmerge binlerce ağır ve ferdi silah topladı, bunların bir kısmını DAİŞ’e sattı, bir kısmını da Kurdistan Bölgesi’ne geçirdi.

Serbest Babîrî Şengal’de KDP’nin 17’nci Tabur sorumlusuydu. Ferman öncesinde Şengal’de KDP yetkilileri ve komutanlar onlarca kez insanları toplayarak onlara, ‘DAİŞ ile aramızda görüşmeler var, korkmayın, DAİŞ Şengal’e saldırmayacak Ama DAİŞ saldırırsa Şengal’i koruruz, korkmayın’ dedi. Bu propaganda hem basında hem de halk arasında yapıldı.

3 Ağustos 2014’te KDP’nin peşmerge sorumluları:

*Mesut Barzani, KDP Başkanı

*Aştî Koçer, KDP Batı Ninova (Musul) Asayiş sorumlusu

*Serbest Babîrî, KDP 17’nci Şube Sorumlusu

*Seîd Kêstî, Şengal Peşmerge Komutanlığı Sorumlusu

*Şengal Peşmerge Komutanlığı Yardımcısı (Simê adında biri)

*Qasim Reşo (Serbest Babîrî’nin yardımcısı)

Peşmerge güçlerinin geri çekilmesi kararı, dönemin Kurdistan Bölgesi Başkanı ve şu anda KDP’nin Başkanı olan Mesut Barzani tarafından alınmıştı. Bu karar isimlerini açıkladığımız kişiler tarafından Şengal’de yerine getirildi.

2 Ağustos 2014 akşamı ve 03 Ağustos 2014 günü peşmerge güçlerine ‘geri çekilin’ denildi. O gece saat 01.30’da DAİŞ Beac’tan Girzerik, Siba Şêx Xidir ve Tilizêr köylerine saldırdı. Peşmerge güçleri o akşam Şengal merkez ve Sinun ilçesinde toplandı. 3 Ağustos 2014 tarihinde 05.00’te KDP peşmergeleri tek el ateş etmeden Şengal’i DAİŞ’e teslim ederek Rabia üzerinden kaçıp Kurdistan Bölgesi’ne gitti.

'KDP ÊZİDÎ GENÇLERİ KATLETTİ'

3 Ağustos 2014’te saat 09.30’da Şengal’in Sinun ilçesine bağlı Guhbel ile Hardan nahiyeleri arasındaki dört yol üzerinde Zorava kontrol noktasında KDP peşmergeleri tarafından Cemil Reşo İlyas (31), Yusuf Xelef İlyas, Ali İlyas Yusuf (35) isimli 3 Êzidî genç katledildi.

Bu üç Êzidî genç Zorava nahiyesindendi. DAİŞ, Şengal’e girip Êzidî halkını katletmeye başladı. KDP peşmergeleri noktalarını bırakıp silahlarını da yanlarına alıp kaçtılar. Bu üç genç, peşmergelerin yanlarına silah alıp kaçtıklarını görünce onlara, ‘Eğer siz savaşmayacaksanız bize silahlarınızı verin biz savaşacağız’ diyor. KDP peşmergeleri bu gençleri silahlarla vuruyor. KDP 3 Ağustos 2014 tarihindeki Ferman’da silahlarını DAİŞ’e karşı değil, Êzidî halkına karşı kullandı ve Êzidîleri katletti.

Mukadim İslam, tabur komutanıydı ve askeri noktaları Zorava’nın merkezindeydi.

İmer Koçer, Rayid Heci ve Rayid Anwar komutandı, Rayid Kemal ise istihbarat sorumlusuydu. Bu üç Êzidî genci, bu peşmerge komutanları sorumluluğunda katledildi.

4 Ağustos 2014 Bavê Şêx Xirto İsmail, dönemin Kurdistan Bölgesi başkanı Mesut Barzani’yi ziyaret etti.

Bavê Şêx, Mesut Barzani’den katledilen, kaçırılan, yerlerinden edilen ve yok edilen Şengal Êzidîlerini korumasını istedi. Mesut Barzani o toplantıda Bavê Şêx’e, “Êzidî inancını değiştir, Müslüman ol, sana bir şey yapmazlar, korkma” dedi.

3 Ağustos 2014 Fermanı’nın sonuçları:

*3 Ağustos 2014’teki fermanda 3 bin 504 kadın, 869 erkek, çok sayıda çocuk toplamda 7 binden fazla Êzidî esir düştü.

*Êzidî kız çocukları ve kadınları köle pazarlarında satıldı, öldürüldü, işkence gördü ve tecavüze maruz kaldı.

*360 bin Êzidî, topraklarından göç etti

*DAİŞ çeteleri yaklaşık 100 toplu mezar kazdı

*DAİŞ çeteleri yaklaşık 82 kubbe, mezar ve kutsal yeri yıktı.

Binlerce Êzidî’nin akıbeti hala belirsiz; sadece DAİŞ değil, KDP peşmergeleri de bu soykırımın sonuçlarından birinci dereceden sorumludur.

12 Aralık 2015 tarihinde Kuzey Şengal’de Sinun nahiyesi ve ona bağlı köyler DAİŞ’den özgürleştirildi.

KDP, sonradan DAİŞ’e karşı savaşa katılmak istedi, bu şekilde KDP tekrardan idari ve siyasi olarak Şengal’e geçti.

KDP, DAİŞ ile savaşa girmek ve bölgelerimizi kurtarmak yerine Şengal’e çete gruplarını soktu ve yerleştirdi. 3 Mart 2017’de bir grup çeteyi Roj peşmergeleri adı altında Şengal’e getirerek, Sinun nahiyesi ile Xanesor nahiyesi arasına yerleştirdi. O dönemde Tilizêr, Sîba Şêx Xidir, Girzerik, Rembûsî, Koço, Til Qeseb, Til Binat nahiyeleri ile Şengal bölgesinin büyük bir kısmı DAİŞ’in elindeydi. Roj peşmergelerini buralara yerleştirilmesinin amacı, Suriye ile Irak arasında peşmergelerin kontrolünde bir ticaret hattı açmaktır. Şengal’de yurttaşlar, Roj peşmergelerinin yerleştirilmesini kabul etmeyerek protesto gösterisi düzenledi ve peşmergeler halka saldırdı.  Saldırı sonucunda DAİŞ’e karşı savaşan 8 savaşçı, bir gazeteci ve bir yurttaşın aralarında olduğu toplam 10 kişi yaşamını yitirdi.

Saldırıda çetelerin kullandığı silahlar, Alman devleti tarafından DAİŞ’e karşı kullanılmak üzere Güney Kurdistan yönetimine gönderilmişti.

Saldırılar başladığında o sırada Şengal’de bulunan Çekdar ve Orhan isimli 2 HPG gerillası arabuluculuk yaparak saldırıları engellemek istedi. Çünkü KDP’ye bağlı silahlı gruplar saldırdığında iki gerilla, silahlarına dokunmadan askeri araçların önüne geçerek onları durdurmaya çalıştı. Ancak çeteler onları hedef aldı ve şehit etti.

17 Ekim 2017 tarihinde Haşdi Şabi, Şengal ve Kerkük’e geçti. KDP ikinci defa idari ve askeri olarak Şengal’i terk etti ve kaçtı. Şengal halkına arkasını döndü.

KDP'NİN SOYKIRIM POLİTİKASI

26 Eylül 2016 tarihinde Irak Parlamentosu, 140’ıncı maddede yer alan bölgelere ilişkin ‘Irak hükümetinin elinde olan bölgelerin sınırı değiştirilmeyecek’ kararı aldı.  Ancak KDP, bu karara uymadı ve halen bu bölgeleri hukuk dışı bir şekilde yönetimi altına almaya çalışıyor.

9 EKİM ANLAŞMASI

9 Ekim 2020 tarihinde Kurdistan Bölgesi ve Irak hükümeti arasındaki anlaşma, Birleşmiş Milletler heyeti ve Türk devletinin temsilcilerinin huzurunda imzalandı. Kurdistan Bölgesel hükümetinin temsilcisi İçişleri Bakanı Rêber Ahmet, Irak hükümetinin temsilcisi ise Hamid Reşid Felyeh’dir.

Anlaşma, içerik olarak idari ve güvenlik boyutu ile 4 temele dayanıyordu ve anlaşmaya göre Şengal’in fermandan önceki haline dönmesi sağlanacak ve KDP Şengal’i yönetecekti.

TAJÊ olarak adalet yerini bulsun diye sizlerle paylaştığımız konular, adlarını sıraladığımız ve DAİŞ çeteleriyle iş birliği yapan KDP’lilerin işledikleri suçlar nedeniyle insan hakları yasaları çerçevesinde uluslararası mahkemelerde yargılanmasını istiyoruz.”