Lübnanlıların beklediği 2022 seçimi olacak mı?

Kötü olan Lübnan ekonomisi, 4 Ağustos 2020’de Beyrut Limanı’nda gerçekleşen büyük patlama sonucu daha da içinden çıkılmaz bir hal aldı. Söz konusu patlamada 200’den fazla insan hayatını kaybederken 6 bini aşkın kişi yaralandı. Yaralılardan bini engelli hale geldi. Patlamada yaşanan can kaybının yanında Lübnan ekonomisini, ciddi anlamda sarsacak kadar büyük bir mal kaybı da yaşandı. 300 binden fazla insan evsiz kalırken, maddi hasar yaklaşık 15 milyar dolar.

İhmaller sonucu yaşanan bu patlama ardından mevcut hükümet istifa etmişti. Gelen bu istifadan sonra uzun süre hükümet kurulamadı. 13 aylık krizin ardından, 10 Eylül 2021’de Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Necip Mikati kabinesine onay verdi.

Olağanüstü bir durum olmazsa parlamento seçimlerinin 27 Mart 2022’de olması bekleniyor.

Ancak Lübnanlıların büyük bölümü ve siyasi yorumcular seçimlerin yapılmayacağını tahmin ediyor ve iktidarın seçimleri iptal edeceği ön görüsünde bulunuyor. Buradaki asıl soru, nasıl iptal edecekler? Güvenliği bozacak olaylar çıkarma yoluyla mı? Siyasi figürleri hedef alarak mı? Yoksa başka nedenlerle mi?

SEÇİM SENARYOLARI

Seçimlerin zamanında yapılmayacağı beklentilerini artıran Lübnan Maruni Patriği Mar Beşara Butrus er-Rai, seçimlerin "gerçek olmayan nedenlerle" ertelenmesi konusunda defalarca uyarıda bulunmuştu.

Mar Beşara Butrus er-Rai, parlamento seçimlerinin sadece anayasal bir şey olmadığını, demokrasi ve halk iradesiyle ulusal yaşamın yenilenmesi için bir istasyon olduğunu belirterek, "Bu nedenle, siyasi güçlerin daha iyiye doğru değişimi ve anayasa çatısı altında rekabet edebilmeleri için parlamentonun yaşamını örgütlemenin zamanı geldi ” ifadelerini kullanmıştı.

"Değişim" bir seçimin ertelenmesinin veya iptalinin arkasındaki kelime. Lübnan'da iktidarda olan siyasi sınıf, yaklaşan seçimlerdeki bu değişimlerden korkuyor. Özellikle de Lübnan dışındaki ülkeler seçimlere içeridekilerden önce hazırlanıyorlar.

SEÇİME KATILIM SAYISINDA BÜYÜK ARTIŞ

Seçime katılım sayısında ciddi artış görülüyor. Lübnan Dışişleri Bakanlığı, kayıtlarda katılımın arttığını açıklayarak, 2018 seçimlerinde 92 bin 810 olan toplam seçmen sayısının 230 bine ulaştığını duyurdu.

Bakanlık yaptığı açıklamada, bu sayının seçimlere katılma niyetlerini gösterdiğini söyledi. Bakanlık, en fazla seçmen sayısının yaklaşık 75 bin ile Avrupa’da, ardından Asya (61 bin), Kuzey Amerika (yaklaşık 60 bin) ve Latin Amerika'da (6 bin 350) kayıtlı olduğunu açıkladı.

SİYASİ SINIF ENDİŞELERİ

Lübnan İçişleri Bakanlığı’nın yurtdışındaki seçmenlerle ilgili verdiği veriler, siyasi sınıfın endişelerini artırdı. Bu da seçimleri iptal etmeye veya en azından ertelemeye çalışabileceklerini gösteriyor. İtirazlardan biri, seçim kurulunun gecikmesi ve seçimlerle ilgili tüm çalışmaların tamamlanması olduğu görünüyor.

Öte yandan, seçimin zamanında yapılması konusunda toplumdan ve bağımsız kişilerden büyük baskılar var. Ayrıca, seçimlerin zamanında yapılması konusunda ısrar eden Fransa, başta olmak üzere uluslararası düzeyde de baskı var. Peki egemen siyasi sınıf, seçimleri iptal etmeye veya ertelemeye cesaret edecek mi?

Lübnanlı politikacıların kendi siyasi çıkarlarını kamu çıkarının üstünde tuttuğu biliniyor. Bununla birlikte ülke, parlamento ve cumhurbaşkanını birlikte seçime götürebilir. Ancak seçim gerçekleşmezse ve uzatma mümkün değilse, geriye farklı seçenekler kalıyor. Bu seçeneklerden arasında, kurucu meclisin veya yönetici siyasi sınıfın uzağında olan, geçici bir hükümetin kurulması seçeneği bulunuyor. Böylece bu hükümet krizi kontrol altına alabilir. Diğer ve en kötü seçenek ise, açlık ve devlet yenilgisi ile birlikte karmaşık bir durumun ortaya çıkmasıdır.

SİVİL TOPLUMUN ROLÜ

Önceki seçimlerde (2018) meclise giremeyen sivil toplumun sadece bir parlamenteri vardı (Pola Yaqûbiyan), o da 4 Ağustos 2020'de Beyrut limanındaki patlamanın ardından istifa etti.

Bu seçim, sivil topluma bir değişim yaratma fırsatı veriyor. Bu, 17 Ekim 2019 Devrimi'nden bu yana, "siyasi muhalefet" olarak bilinen yeni sivil toplum figürlerinin katılacağı ilk seçim olacak.

Sivil toplum, seçimlere katılmak için Lübnan'ın her yerinden geniş katılımlarla düzenli olarak toplantılar yapıyor. Listesinde 128 parlamenter adayı ve değişim projesi yer alıyor.

Sivil toplumun projesi, eski Lübnan'ın yeniden inşasına (veya kurumların yeniden düzenlenmesine) değil, ancak silahları ordunun elinde, kararları hükümetin elinde olan yeni bir egemen devletin inşasına dayanıyor. Bunun yanı sıra projelerinde hesap verebilirlik, sosyal adalet ve medeni devlet kurumlarının inşası bulunuyor.

SEÇİM MALİYETLERİ

Lübnan İçişleri Bakanlığı, parlamento seçimlerinin maliyetinin yaklaşık 10 milyon dolar olduğunu söylüyor. Aynı zamanda amaçlarının seçimleri zamanında yapmak olduğunu da belirtiyor.

İç İşleri Bakanı seçimleri finanse etmek için, BM ve AB kuruluşlarıyla görüşmede bulunuyor ve toplantılar gerçekleştiriyor. Bunun yanı sıra yerel ve uluslararası kuruluşları seçimleri izlemeye çağırıyor.

Şüphesiz siyasi partiler, Lübnanlıların yaşadığı ekonomik krizi daha fazla oy almak için kullanacak. Örneğin, Koronavirüs aşıları, gıda yardımı, ilaç, mazot ve benzin ihtiyacının karşılanması vaatleri var.  Ama seçim programları dışında halkın sorunlarına çözüm getiren öneriler yer almıyor.

Seçimlerin zamanında yapılmamasına dair korkular olmasına rağmen, yakın gelecekte yapılacak seçime hazırlanan mevcut siyasi sınıf, büyük engellerle karşı karşıya bulunuyor.

Daha önce 2013 yılının sonunda yapılması planlanan parlamento seçimlerinde parlamentonun görev süresi 2018 yılına kadar uzatılmıştı.

Lübnan parlamentosu, geçen yıl Ekim ayında, daha önce 8 Mayıs 2022 için kararlaştırılan seçim tarihini, 27 Mart 2022 olarak ilan etti.

Dışişleri Bakanlığı, aday listelerinin tamamlanmasının ardından İçişleri Bakanlığı'nın aday listelerini yayınlayacağını duyurdu.

(mt)

ANHA