Viyan Hesen: Kürtçe Suriye anayasasında resmî olarak tanınmalı
Suriye anayasasında Kürt dilinin resmi olarak tanınması gerektiğini vurgulayan Kürt Dil Kurumu (SZK) Eşbaşkanı Viyan Hesen, ülkede var olan diğer dillerin yanında Kürt dilinin de yaşayan bir dil olarak ele alınması gerektiğine dikkat çekti.

Kürdistan’a yönelik tüm inkar, imha ve soykırım saldırılarına, asimilasyon politikalarına rağmen Kürt halkı, kadim kültürünü ve kültürünün temelini oluşturan dilini korudu.
Rojavayê Kürdistan’da da Kürt Dil Kurumu’nun (SZK) 2007 yılında kurulmasıyla birlikte Kürtçe dil eğitiminin temelleri oluşturuldu. SZK, başlangıç yıllarında Rojava’nın tüm bölgelerinde gizli ve küçük gruplar halinde Kürtçe eğitim verdi. Bazı kurum kadrolarının Baas rejimi zindanlarında esarete mahkûm edilmesi dahi kurumun anadilde eğitim çalışmalarını durduramadı.
Rojavayê Kürdistan’da 2012 yılında 19 Temmuz Devrimi’nin başlamasıyla SZK, gizli ve küçük gruplar halindeki pozisyonundan çıktı. Devrim ile birlikte Kürt Dili Rönesansı başlamış oldu. Başlangıç yıllarında SZK, yüzlerce Kürtçe öğretmeni yetiştirdi.
Devrimin ilk yıllarından bugüne dek süren çabalar sonucunda Kürt üniversiteleri açıldı ve şu anda tüm öğrenim materyalleri birinci sınıftan 12’nci sınıfa kadar Kürtçe okutuluyor. Gelecek nesillerimiz Rojavayê Kürdistan’da artık anadillerinde eğitim görerek yetişiyor.
SZK Eşbaşkanı Viyan Hesen, 15 Mayıs Kürt Dili Bayramı vesilesiyle ANHA'ya konuştu.
Rojavayê Kürdistan’da Kürt dilinin güçlü bir düzeye ulaştığını belirten Viyan Hesen, “Yaşamın her alanı artık Kürtçedir. Sınırlı, her koşulda yasaklı bir yoldu dilimiz ama şu an yolumuz verilen mücadeleler ışığında aydınlandı. Yolun aydınlığı, Kürt dilinin gelişmesine zemin yarattı” ifadelerini kullandı.
Rojava Devrimi’ni bir dil devrimi olarak tanımlayan Viyan, “Rojavayê Kürdistan’da gerçekleşen devrimi, bir dil devrimi olarak da tanımlayabiliriz. Devrimle birlikte atılan gelişim adımlarının daha ileriye taşınması kararlılığı Kürt dilinin gelişmesi ve yaygınlık kazanmasında etkili oldu” tespitinde bulundu.
Günümüzde yaşanan değişimlerin sadece Kuzey ve Doğu Suriye ile sınırlı olmadığını, tüm Suriye’nin değişim sürecine girdiğine dikkat çeken Viyan, “Suriye, bir geçiş aşamasından geçiyor. Mevcut aşamada hazırlanmakta olan Suriye anayasasında Kürt dili, diğer diller ile birlikte resmi bir dil olarak tanınmalıdır” dedi.
Viyan, Suriye anayasasında Kürt dilinin resmi olarak tanınması amacıyla çaba içerisinde olduklarını hatırlatarak, “Kürtçenin sadece bölgemizde değil; Suriye’de Kürtlerin yaşadığı tüm bölgelerde, mevcut diğer diller ile birlikte Suriye anayasasında resmi dil olarak tanınması amacıyla çabamız ve hazırlıklarımız sürüyor” şeklinde konuştu.
Devriminin başlangıcından bugüne dil çalışmalarının sürdüğünü ve Kuzey ve Doğu Suriye’de Kürt dili çalışmalarında güçlü bir düzeyde kazanımların elde edildiğine dikkat çeken Viyan, “SZK olarak elde edilen dil kazanımlarını, her geçen gün daha da güçlendirmek için çaba veriyoruz. Bunca yıl tecrübe edinmemize rağmen kimi eksikliklerimiz var. İçinde bulunduğumuz eksiklikleri en kısa zamanda aşmak için çabamızı daha da güçlendireceğiz” değerlendirmesinde bulundu.
BAKURÊ KÜRDİSTAN’DA KÜRT DİLİNİN DURUMU
Bakurê Kürdistan’da Kürt dili üzerinde halen ciddi ve bir o kadar fazla baskı olduğunu dile getiren Viyan, kendi dillerinde şarkı söyleyen Kürt sanatçıların katledilmesi gibi sadece anadilini konuşmasından dolayı pek çok Kürt’ün insanlık dışı muameleye maruz kaldıklarını söyledi.
Bakurê Kürdistan’daki dil kurumlarının Kürt dilinin mevcut durumunu daha da güçlendirmek için çaba gösterdiklerini kaydeden Viyan, “Bakurê Kürdistan’daki Kürt Dil Kurumu, Türk devletinin tüm kısıtlamaları ve zorluklarına rağmen Kürt dilini olası her türlü tehlikeye karşı korumaya çalışıyor. Tüm engellere rağmen şu an Bakur’da Kürtçe aktif faaliyet gösteren çok sayıda eğitim kurumu, Dil Koruma Kurumu ve yayınevi var. Bakurê Kürdistan’daki şiddet koşullarında Kürt dili, yok edilmeye karşı direnişini sürdürüyor” ifadelerini kullandı.
ROJHILATÊ KÜRDİSTAN’DA KÜRT DİLİNİN DURUMU
Rojhilatê Kürdistan’da her ne kadar ülke anayasasında yerel eğitim hakkı tanınmış olsa da Kürt öğretmenler, mahallelerinde Kürtçe eğitim verdiklerinde devlet tarafından tutuklanarak zindana atılıyor, idam ediliyor.
BAŞURÊ KÜRDİSTAN’DA KÜRT DİLİNİN DURUMU
Başurê Kürdistan toplumunun 30 yılı aşkın bir süredir Kürtçe eğitim gördüklerini ancak son yıllarda İngiliz dili eğitiminin ön planda olduğuna dikkat çeken Viyan, “Son yıllarda araştırma merkezlerinin yaptığı incelemeler sonucunda Başurê Kürdistan toplumunun yüzde 15 ‘inin anadilini bilmediklerini ve toplumun çoğunluğunun daha çok İngilizce konuştukları açığa çıktı” bilgisini paylaştı.
Viyan, Kürdistan’ın genelinde Kürtlerin, zemin buldukları her yerde dillerini korumak için örgütlü yapısını oluşturduğunu belirterek, “Bizler her zaman dilimizin varlığımız olduğu bilinciyle yaşarız. Kürt Dil Kurumu olarak sadece Rojava’da değil, ülke dışındaki dil kurumlarını güçlendirmek için de planlamalarımız var” diye konuştu.
SZK Eşbaşkanı Viyan Hesen, Kürt dilinin Suriye anayasasında tanınarak korunması gerektiğini belirterek, sözlerini şöyle tamamladı: “Suriye’de Kürt dilinin geleceğinin güvenceye alınacağını umuyoruz. 12 yıldır Kuzey ve Doğu Suriye bölgelerinde Kürt dilinde eğitim hakkını resmileştirmek verilen mücadele sıradan bir başarı değil. Ne siyasi partiler ne de Şam iktidarı verilen bunca emeğe göz ardı edemez. Dilimizin Suriye anayasasında resmi dil olarak tanınması için çabamızı güçlendireceğiz.”
(ca/cj)
ANHA