Tarihin seyrini değiştiren 45 yıllık mücadele
Önder Abdullah Öcalan'ın öncülüğünde kurulan Kürdistan İşçi Partisi (PKK), 45 yılda; Kürdistan, Ortadoğu ve dünyada değişim ve dönüşümü sağlayan destansı mücadele ortaya koyarken, Kürdistan ve dünya sorunlarına çözüm projelerini geliştirdi.
Bundan 45 yıl önce Amed’in Lice ilçesinin Fîs köyünde Kürdistan tarihinde yeni bir sayfa açıldı. Kürtlerin siyasi, toplumsal, askeri ve kültürel durumunu değiştirmek, daha sonra Ortadoğu’yu etkilemek amacıyla 27 Kasım 1978 tarihinde Kürdistan İşçi Partisi (PKK) kuruldu.
Önder Abdullah Öcalan’ın öncülük ettiği, tarihin seyrinin değiştiren PKK 46. yılına giriyor. PKK’nin 45. yıldönümü vesilesiyle mücadele tarihinin kimi önemli kesitleri derledik.
PKK'nin kurucusu olan Önder Abdullah Öcalan, 4 Nisan 1949 tarihinde Riha’nın Xelfetî ilçesine bağlı Amara köyünde doğdu. İlkokul eğitimini (1957-1962) Cibin köyünde, ortaokulu ise (1962-65) Nizip'te tamamladı. Lise öğrenimini ise (1965-1969) Ankara Tapu Kadastro Meslek Lisesi'nde geçirdi. 1969-1970 yıllarında bir yıl boyunca Diyarbakır-Peyas-Ergani hattında tapu kadastro memurluğu yaptığı süre zarfında Kürtlerin özgürlük düşüncesiyle tanıştı. 1970-1971 yıllarında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne kaydını yaptıran Önder Abdullah Öcalan, burada devrimci Mahir Çayan ile tanıştı ve Devrimci Doğu Kültür Ocakları'na üye olarak faaliyetlerde bulundu. 1971 güzünde yatay geçişle kaydını Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne yaparak burada eğitimine devam etti.
*7 Nisan 1972 Kızıldere katliamını protesto etmek amacıyla Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde boykot yapıldı ve bildiri dağıtıldı. Eylemin öncülerinden olan Önder Abdullah Öcalan eylem sırasında yakalandı ve yaklaşık 7 ay Mamak Cezaevine kaldı.
* Önder Abdullah Öcalan 1973 Newroz’unda Ankara'da bulunan Çubuk Barajı kıyısında 6 yüksekokul öğrencisini bir araya getirerek PKK örgütlenmesinin temelini oluşturan ilk grup toplantısını gerçekleştirdi. “Kürdistan Sömürgedir” tezini bu gruba da açıklayarak ilk grup çalışmasını başlattı.
*Ocak 1975'te ADYÖD kapatıldı ve yerine Ankara Yüksek Öğrenim Derneği (AYÖD) kuruldu. Derneğin başkanı olarak Önder Abdullah Öcalan seçildi.
* 1975 yılında Önder Abdullah Öcalan ile grup üyelerinden Mehmet Hayri Durmuş grubun ilk yazılı programını yazdı.
*1976’nın başında, Ankara Dikmen'de gerçekleşen bir toplantıyla, Önder Abdullah Öcalan öncülüğünde PKK'nin ilk örgütsel şekillenmesi gerçekleştirildi.
*Grupta yer alan Ali Doğan Yıldırım kaza sonucu şehadete ulaştı. Ali Doğan grubun ilk şehidi oldu.
*1976’da faşistler tarafından katledilen Fevzi Aslansoy’un Suruç’taki cenaze töreni, Kürdistan Devrimcileri grubunun ilk kitle eylemi olarak PKK tarihine girdi. Bu eylem sırasında Mehmet Hayri Durmuş, Kemal Pir, Mustafa Gezgör gibi 40'a yakın devrimci tutuklandı ve Amed cezaevine götürüldü.
*18 Mayıs 1977’de Haki Karer Dîlok’ta “Stêrka Sor” adlı ajan provokatör grubun lideri Alaattin Kapan tarafından katledildi.
*16 Mart 1978’de İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencileri üzerine faşistlerce bomba atıldı ve silahla taranması sonucunda 7 devrimci katledildi.
*18-19 Mayıs 1978’de Rıha’nın Hilvan İlçesinde afişleme yapan devrimci guruba yönelik Süleymanlar çetesi ile Türk devleti polisi işbirliğinin geliştirdiği saldırıda, Hilvan gençliğinin öncüsü Halil Çavgun katledildi. Hemen ardından Süleymanlar çetesine karşı devrimci şiddet temelinde mücadelenin başlatıldı.
* 27 Kasım 1978’de Amed’in Lice İlçesine bağlı Fis Köyünde 22 delegenin katılımıyla yapılan Kuruluş Kongresinde Partiya Karkerên Kurdistan (Kürdistan İşçi Partisi) PKK kuruldu.
*2 Temmuz 1979’da Önder Abdullah Öcalan, Ethem Akcan ile birlikte Suruç üzerinden Kobanê’ye geçti.
*10-15 Temmuz 1981 yılında PKK I. konferansını gerçekleştirdi.
*21 Mart 1982’de PKK öncü kadrolarından Mazlum Doğan, 12 Eylül faşist-askeri rejiminin Amed zindanında “Direnmek Yaşamaktır” diyerek eylem yaptı ve şahadete ulaştı.
*1 Mayıs 1982’de İsrail uçaklarının saldırısı sonucunda Beyrut kenarındaki bir kampta Batmanlı Abdulkadir Çubukçu şehit düştü. PKK’nin Lübnan-Filistin sahasındaki ilk şehidiydi.
*17 Mayıs 1982’te Haki Karer ve Mazlum Doğan’ın çizgisinden yürüyen Ferhat Kurtay, Necmi Öner, Eşref Anyık ve Mahmut Zengin Diyarbakır zindanında birlikte bedenlerini ateşe vererek şahadete ulaştı. Tarihe Dörtler olarak girdi.
*14 Temmuz 1982’te 12 Eylül rejiminin Amed zindanında PKK’li tutsaklar Mehmet Hayri Durmuş, Kemal Pir, Akif Yılmaz û Ali Çiçek öncülüğünde Büyük Ölüm Orucu Direnişi başlatıldı.
*7 Eylül 1982’de Kemal Pir, 12 Eylül 1982’de Mehmet Hayri Durmuş, 15 Eylül 1982’de Akif Yılmaz, 17 Eylül’de 1982 Ali Çiçek şehit düştü.
*2 Mayıs 1983’de PKK Merkez Komite üyesi ve Merkez Askeri Komite sorumlusu Mehmet Karasungur ve İbrahim Bilgin birlik çalışmaları yürüttükleri dönemde Başur güçleri tarafından katledildi.
*15 Ağustos 1984 tarihinde Komutan Egîd (Mahsum Korkmaz) ve Gözlüklü Ali (Abdullah Avcı) öncülüğünde Eruh ve Şemdinli’de sömürgeciliğe karşı ‘İlk kurşun’ sıkma eylemi gerçekleşti. Bu eylem toplumsal hareketin devrimci eylemi olarak tarihe geçti. Bu eylemde HRK (Hêzên Rizgariya Kurdistan) kuruluşunu duyurdu.
*21 Mart 1985’te ERNK (Eniya Rizgariya Netewiya Kurdistan) kuruluşunu basın açıklamasıyla dünya kamuoyuna ilan etti.
*28 Mart 1986’da 15 Ağustos Gerilla Atılımı’nın Komutanı Egîd (Mahsum Korkmaz) şehit düştü.
* Türk ordusu, 25 Mayıs 1983’de 10 bine yakın gücüyle Zaxo ve Amediyê arasındaki bölgeden 5 km civarında girerek Başûrê Kurdistan topraklarına yönelik ilk işgal saldırısını başlattı.
*27 Mayıs 1984’te Türk ordusu “Sıcak Takip Operasyonu”, 11 Ekim 1994 günü “Güneş Harekatı” adı altında Başûrê Kurdistan’da bulunan Kürt özgürlük savaşçılarına yönelik saldırı operasyonu gerçekleştirdi.
* 25-30 Ekim 1986’da PKK 3. Kongresinde ARGK (Artêşa Rizgariya Gelê Kurdistan) kuruluşunu ilan etti.
* 3 Mart 1987 günü ise Türk ordusuna ait 30 savaş uçağı, ARGK gerillalarının üstlendiği alanları “sınır ötesi hava operasyonu” adı altında bombaladı.
*31 Ekim-1 Kasım 1987 tarihinde PKK 3. Kongre kararları doğrultusunda Avrupa’da kadın kongresi yapıldı ve Yekîtiya Jinên Welatparezên Kurdistan (YJWK) kuruldu.
* 1987’de YCK (Yekitiya Civanen Kurdistan) Kuruldu.
*5 Agustos 1991 yılında Türk devleti ilk işgal seferi için düğmeye bastı. Adına “Süpürge operasyonu” koyduğu harekat çerçevesinde Türk ordusu sınır hattını geçerek Xakurkê’ye saldırdı.
*10-11 Ağustos 1991 yılında YJWK’nin 3. Kongresinde TAJK (Tevgera Azadiya Jinên Kurdistan) ilan edilir.
* Türk ordusu 6 Mayıs 1992’de Behdinan alanına büyük bir kara harekâtı yaptı.
* Yine 2 Ekim 1992 savaşında, Kürt Özgürlük Hareketi’nin karşısında yenilgiye uğrayan KDP, bu yenilgiyle 19 Mart 1995’de Başûrê Kurdistan’da Türk ordusu öncülüğünde PKK gerillalarına karşı “Çekiç Harekâtı” adıyla yeniden saldırıya geçti.
*24 Ekim 1992’de Komutan Bêrîtan Hêvî (Gülnaz Karataş) KDP ihanetine karşı son kurşununa kadar direndi ve esir düşmemek için uçurumdan atlayarak şehit düştü. Şehit Bêrîtan’ın mücadelesi özgür kadın ve hareketin çizgisi olarak tanımlandı.
* 21 Mart Newroz’unda Türk devleti “Çelik Harekatı” adı altında Başûrê Kurdistan topraklarına saldırdı. ARGK’nin açıkladığı savaş bilançosuna göre 2 Mayıs 1995’e kadar devam işgal saldırısında en az 800 Türk askeri öldürüldü.
* 8-28 Ocak 1995’de Heftanîn’de gerçekleşen PKK 5. Kongresinde PKK bayrağı değişti (orak*çekiç yerine meşale sembolü). Başkanlık konseyi oluşumuna gidildi.
* 8 -19 Mart 1995’te 1. Özgür Kadın Kongresinde YAJK (Yekitiya Azadiya Jinên Kurdistanê) ilan edildi. Bu temelde özgün kadın birliklerinin kuruluşu kararlaştırıldı.
* 19 Mart 1995’de Heftanîn, Metîna, Zap, Zagros hattına Türk devleti Çelik Operasyonu başlattı.
* 11 Temmuz’da KDP ile YNK, ABD ve TC’nin denetiminde İrlanda’nın başkenti Dublin’de PKK karşıtlığında bir anlaşma imzaladı. PKK gerillaları bu anlaşmayı bozmak, Ekim 1992 ihanet saldırısının intikamını almak ve Behdînan’da bir kurtarılmış bölge yaratmak amacıyla 26 Ağustos 1995’ten itibaren ve 3 Aralık 1995’e kadar süren KDP’ye karşı silahlı bir mücadele yürütüldü. Buna “İkinci Güney Savaşı” dendi. Hamle ateşkesle sonlandı.
* 6 Mart 1996 günü Türk ordusu “Atmaca Operasyonu” adı verilen işgal saldırısı için Zap ve Heftanîn hattına saldırdı.
* 6 Mayıs 1996’da Şam’da Önder Abdullah Öcalan’a dönük suikast girişiminde bulunuldu. 500 kg patlayıcı yüklü kamyon Parti Merkez Okulu önünde patlatıldı. Bununla ateşkes son buldu.
* 30 Haziran 1996’da Zîlan (Zeynep Kınacı) Dersîm’de ilk fedai eylemi gerçekleştirir. Bu eylem sürece damgasını vurarak, taktiksel tıkanmadan çıkışın yolunu gösterir. Önder Abdullah Öcalan bu eylem için “Zilan komutan, bizler onun emir erleriyiz” dedi. Bu eylem de Zilan çizgisi olarak tarihte yer aldı.
*14 Mayıs 1997’de "Balyoz" adıyla Başûrê Kurdistan’a Türk devleti ile KDP güçlerinin aktif olarak katıldığı işgal harekatı başladı.
* 14 Mayıs 1997’de TC-KDP ittifakı “Çekiç Harekâtı” adıyla Zap’taki ARGK Ana Karargahını düşürmeyi hedefleyen bir saldırı başlattı.
*16 Mayıs 1997’de Hewlêr’de tedavi gören yaralı PKK gerillaları, gazeteci, sanatçı ve doktorların içinde olduğu onlarca kişi, KDP tarafından hunharca katledildi.
* 17 Eylül 1998’de C. Talabani, M. Barzani, M. Albreight (ABD Dışişleri Bakanı) arasında, uluslararası komplo yolunda, PKK’nin Başûrê Kurdistan’da barındırılmaması temelinde, Washington antlaşması imzalanır.
* 25 Eylül-Aralık 1997’de TC-KDP ittifakı Güney Kürdistan sınır alanına yönelik “Şafak Operasyonu” adıyla kapsamlı bir saldırı başlattı. Saldırıda 8 Ekim akşamı Zap-Garê arasında Zeynep (Gurbetelli Ersöz) ve grubu şehit düştü.
* Türk devleti ve KDP arasında yapılan antlaşmaya dayalı olarak, Türk ordusu ‘Murat Operasyonu’ ismiyle Mayıs 1998’de Başûrê Kurdistan’da PKK’ye yönelik operasyon başlattı.
*17 Haziran 1998’de “Gökyüzünde iki güneş olmaz” diyerek zindanlarda Önderliğe sahip çıkıp tasfiyeciliğe karşı tavır geliştiren Serhildan (Sema Yüce), 8 Mart günü bedenini ateşe verip yaralandıktan sonra 17 Haziran günü şehit düştü.
* 9 Ekim 1998’de Önder Abdullah Öcalan’ın Suriye’den çıkmasıyla beraber Uluslararası Komplo süreci başladı.
*9 Ekim 1998’de Uluslararası Komploya karşı Mehmet Halit Oral Elbistan cezaevinde ‘Güneşimizi Karartamazsınız’ şiarıyla bedenini ateşe verdi. Peşi sıra onlarca yurtsever ve PKK kadrosu bedenini ateşe verdi.
* 15 Şubat 1999’da Önder Abdullah Öcalan Kenya’da esir alınarak Türk devletine teslim edildi. Dünya ve Kürdistan’ın dört bir tarafındaki halk ayağa kalktı.
* Mayıs 1999’da, Türk ordusu Başûrê Kurdistan’da PKK’ye karşı KDP öncülüğünde ‘Sandviç Harekâtı’ ismiyle bir operasyon gerçekleştirdi.
* 2 Ağustos’ta 1999’da Önder Abdullah Öcalan 1 Eylül 1999’dan itibaren geçerli olmak üzere süresiz ateşkes çağrısı yaptı ve gerillanın sınır dışına, Başûrê Kurdistan’a çekilmesi çağrısında bulundu.
*2 Ocak 2000’de PKK 7. Kongresinde ARGK ismi değişerek HPG (Hêzên Parastina Gel) oldu, yine ERNK ismi kaldırılarak, kitle hareketinin ‘Demokratik Kitle Birlikleri’nde örgütlendirilmesi öngörüldü.
*29 Temmuz-21 Ağustos 2000’de PJKK 3. Özgür Kadın kongresinde kadın partisinin adı PJA olarak değiştirildi.
*7 Haziran 2002 tarihinde PJA 4. Özgür Kadın kongresinde kongre delegesi olan Komutan Gûlan (Filiz Yerlikaya) komployla şehit düştü.
*4-10 Nisan 2002’de PKK’nin 8. Kongresinde PKK ismi değişerek KADEK (Kongreya Azadî û Demokrasiya Kurdistanê) olur.
* 1 Eylül 2002’de KADEK Meclisi Önder Abdullah Öcalan’ın isteği doğrultusunda ‘Medya Savunma Alanları’nın ilan edilmesini kararlaştırdı.
* 2003’te 15 Ağustos kutlamalarında HPG Ana Karargâh Komutanlığı’ndan Erdal (Engin Sincer) kaza sonucu şehit düşer.
* Ekim 2003’te Kongre Gel kuruluş kongresiyle ilan etti.
* PKK, 1999’de başlayan ve 5 yıl süren eylemsizlik sürecinin ardından 1 Haziran 2004’te siyasi-askeri mücadeleye devam etme kararı aldı. Tarihe ikinci 15 Ağustos atılımı olarak girdi.
* 17 Haziran-2 Temmuz 2004’te 5. Özgür Kadın Kongresi’nde PJA’nın adı PAJK(Partiya Azadiya Jinên Kurdistan) olarak değişti.
*29 Kasım 2004’te Musul’da bir komplo sonucu PKK ile KADEK Merkez Komite üyesi olan Şîlan Bakî, Fuat, Ciwan Kobanî, Zekeriya ve Cemîl şehit düştü.
* 21 Mart 2005’te Önder Abdullah Öcalan, yayınladığı bir bildiri ile Demokratik Konfederalizm Sistemi’ni (KCK) ilan etti.
*7-18 Nisan 2005’te 1. Kadın Kurultayı toplandı ve KJB (Koma Jinên Bilind) kuruluşunu ilan etti. Önder Abdullah Öcalan’ın görüşü temelinde KJB’nin ismi daha sonra KJK olarak değiştirildi.
* 1 Şubat 2006 tarihinde, Viyan Soran (Leyla Walî Huseyin) Önder Abdullah Öcalan’a yönelik geliştirilen komployu protesto etmek için Heftanîn’de bedenini ateşe vererek şehit düştü.
* 25 Mart 2006’da Muş Şen yayla alanında iki gün Türk devletinin saldırılarına karşı direnen 14 HPG gerillası kimyasal silah sonucu şehit düştü.
* Türk ordusunun 21 Şubat 2008 günü “Güneş Operasyonu” adıyla HPG Anakarargahı’nın bulunduğu Zap alanına saldırı operasyonu başlattı. Türk devletinin büyük bir yenilgi aldığı bu direniş tarihe Zap Destanı olarak girdi.
*9 Mayıs 2009’da İran Devleti PJAK üyesi oldukları gerekçesiyle Şîrîn Elemhulî, Ferzad Kemanger ve üç tutsağı idam etti.
* İmralı’ya giden devlet heyeti ile yapılan görüşmelerden sonra Önder Abdullah Öcalan, demokratik siyasette ciddi bir tıkanma yaşandığını söyleyip, sürecin önünün açılması için Barış Grupları’nın Türkiye'ye gelmesini istedi. 19 Ekim 2009’da Qendîl ve Maxmûr Mülteci Kampı'ndan 34 kişiden oluşan Barış ve Demokratik Çözüm Grubu, Habur Sınır Kapısı'ndan giriş yaptı.
*19 Temmuz 2012’de Rojava devrimin ilk kıvılcımı yakıldı. Devrim Önder Abdullah Öcalan’ın paradigmasının sonucu olarak tanımlandı.
*9 Ocak 2013 tarihinde Paris’te Kürt Özgürlük Hareketinin ve kadın özgürleşmesinin öncülüğünü yapan Sakine Cansız ve beraberinde Fidan Doğan ve Leyla Şaylemez suikast sonucu şehit düşürüldü.
* DAIŞ çeteleri 3 Ağustos 2014’te Şengalê saldırdı. PKK Gerillaları bölgeye direk müdahale ederek yüzbinlerce insanı katliamlardan korudu ve Şengal’de özerk yönetim sistemin zeminini attı.
*Türk devletinin desteğini alan DAIŞ 15 Eylül 2014 tarihinde Kobanê’ye saldırdı. PKK gerillaları tarihi direnişi dünyaya göstermek ve Kürt birliğinde tarihi adım için saldırılara müdahale etti.
* 23 Ocak 2015 tarihinde HDP heyeti KCK yöneticileriyle görüştü.
* 24 Temmuz 2015 tarihinde MGK toplantısı ve AKP hükümetin aldığı kararlar doğrultusunda Medya Savunma Alanlarına kapsamlı saldırı başlatıldı. Saldırının başlamasıyla 2013 yılında başlatılan süreç resmen bitirildi.
* Türk devletinin saldırılarına karşı 2 Ağustos 2015 tarihinde Sur, Nisêbîn, Cizîrê, Şırnax, Gewer’de Özyönetim direnişi başladı. Bu direnişte yüzlerce kişi katledilirken, sivil alanları bombalandı.
* 28 Mayıs 2019 yılında ilk olarak Xakûrkê bölgesine yönelik başlayan “Pençe Operasyon” ise çeşitli isim ve saldırılar gerçekleştirdi.
* 15 Haziran 2020 tarihinde başlayan “Pençe-Kartal Operasyonu” adı altında işgalci Türk Ordusu eş zamanlı olarak Şengal, Mexmûr, Zap, Heftanin, Avaşin, Qendîl ve Derabi’yi bombaladı. Türk ordusu geliştirilmiş silah teknolojisine rağmen yenilirken, gerillaların üstün başarısı “Cenga Heftanîn” adıyla Kürt halkının direniş tarihine geçti.
* Türk devleti 10 Şubat 2021 sabah saatlerinde ‘Pençe-Kartal 2’ adıyla Garê’ye başlattığı işgal operasyonunda 40’tan fazla uçak, onlarca helikopter, SİHA, İHA, çok sayıda asker ve özel kuvvet güçlerini kullandı. Saldırılarına rağmen ilerlemeyen işgalci Türk ordusu, 13 Şubat gece saatlerinde kaçmak zorunda kaldı.
* 24 Nisan 2021’de “Pençe-Yıldırım” ve “Pençe-Şimşek” adı altında işgalci Türk ordusu Medya Savunma Alanlarına yönelik saldırı gerçekleştirdi.
*Medya Savunma Alanlarına dönük 17 Nisan 2022 günü yeni bir işgal saldırısı başladı. Türk devletinin “Pençe Kilit” adını verdiği bu saldırı harekatının amacı; gerilla için stratejik önemi sahip Zap’ın işgal edilmesiydi.
*26 Eylül 2022 gecesi Mersin Mezitli’deki polisevine gerilla Sara Tolhildan Goyî (Dilara Ürper) ve Rûken Zelal (Feremez Hisên) fedai eylem gerçekleştirdi.
* 18 Ekim 2022’yılında HPG-BİM Avaşîn’in Werxelê Direniş Alanı’nda işgalci Türk devletinin kimyasal saldırısına maruz kalan iki gerillanın görüntülerini yayınladı.
* 1 Ekim 2023 günü saat 09:30’da Ankara merkezindeki TC İçişleri Bakanlığı mekanına yönelik Ölümsüzler Taburumuza bağlı Rojhat Zîlan (Özkan Şahin) ve Erdal Şahin (Hasan Oğuz) fedai eylem gerçekleştirdi.
*Medya Savunma Alanlarında yönelik saldırılar sürüyor. HPG’nin, Ekim ayı savaş bilançosunu göre gerillaların gerçekleştirdiği 278 eylemde 205 işgalci Türk askeri cezalandırıldığını, çok sayıda askeri malzeme de imha edildiğini açıkladı.
*45 yıllık mücadele tarihinde PKK sürekli olarak sorunları çözmek için uğraşmıştır. Bu kapsamda Önder Abdullah Öcalan’ın önerileri dahilinde 8 defa tek taraflı ateşkes ilan edildi (1993, 1995, 1998, 1999, 2006, 2009, 2010, 2013) ancak işgalci devlet sürekli olarak saldırı ve komplolarla cevap verdi.
ANHA
