Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma

Reqa’nın özgürleştirilmesinin üzerinden 7 yıl geçti. Özerk Yönetim ve halk, DAIŞ’in yerle bir ettiği Reqa’yı yeniden inşa ederek, kentti gerçek kimliğiyle buluşturdu.

Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
Reqa’da değişim ve dönüşümün 7 yılı: İnşa ve kalkınma
19 Oct 2024   05:15
REQA
ENES MIHEMED- MIHEMED XELÎL

Demokratik Suriye Güçleri (QSD), 20 Ekim 2017'de yaptığı açıklamayla Reqa’nın DAIŞ çetelerinden özgürleştirildiğini duyurdu. Karanlık bir dönemin yaşandığı kentte, 7 yıllık sürede meclisler, komünler, sivil toplum örgütleri kuruldu. Yeni bir doğuş sürecinin yaşandığı Reqa’da inşa çalışmaları büyük bir emekle yürütülüyor. 

Reqa Kantonu Yürütme Meclisi Nüfus Sayımı Ofisi’nin bu yıl açıkladığı nüfus sayımına göre, Reqa'da bir milyon 5 bin 603 kişi yaşıyor. 26 bin 700 aile kentte geri döndü, kamplarda 13 bin göçmen yaşıyor. Lübnan'da İsrail ile Hizbullah arasında yaşanan çatışmalardan dolayı bölgeye geri dönüşler artıyor. Reqa’da 2018 yılında yapılan nüfus sayımına göre, kentte 750 bin 314 kişi yaşıyordu.

Reqa’nın özgürleştirilmesinden bu yana kentteki değişim ve dönüşümü haberimizde işleyeceğiz.

SAVAŞÇILAR ÖZGÜRLEŞTİRME HAMLESİNİ ANLATTI

Reqa'nın özgürleştirilmesi hamlesinde yer alan QSD savaşçısı Luqman El Elî, özgürlük hamlesinin çok güçlü olduğunu ve kendilerinde büyük iz bıraktığını söyledi. Luqman El Elî, "Reqa'da halkımıza karşı suç işleyen çetelere karşı güçlü ve moralli bir şekilde savaştık. Çetelerin saldırısında savaşçı bir arkadaşım kolundan yaralanmasına rağmen savaşmaya devam etti. Yaralı arkadaşımın yanına vardığımda dönüm bana 'Git, beni bırak. Ben şehit düşene kadar savaşacağım' dedi. Onun sözleri bana daha güçlü mücadele etmem için yüksek bir moral oldu. Reqa halkı, QSD ile dayanışma içinde olmalı ve desteklerini sürdürmelidir. QSD, DAIŞ'e karşı savaşan ve yenen tek güçtür" dedi.

Reqalı olan QSD savaşçısı Necim Şewax El Şewax (37), 5 çocuk babası ve kentin özgürleştirilmesi için başlatılan Fırat’ın Gazabı Hamlesi’nde yaralandı. QSD’ye katılma sürecine ilişkin Necim Şewax El Şewax şunları anlattı. “QSD’ye katılmamın 2 nedeni vardı. Birincisi DAIŞ çetelerinden intikam almaktı, ikincisi ise savaşmak istiyordum.

Reqa mayın ve bombalardan oluşan bir halı gibiydi. Eğitim binasının önündeki Saat Kulesi'nin yakınında toprak yığınıyla yapılmış bir mevzi vardı. O dönemde mayın temizle operasyonu yürütülüyordu. Güvenlik için biz de toprak yığının (mevzi) arkasında saklandık. Ancak çeteler oraya mayın yerleştirmişti ve mayın patladı. Sağ bacağımdan ve elimden yaralandım ama iradem kırılmadı. İnsan yaralanınca psikolojisi bozulur ve ben vücudumun bir parçasını kaybettim. Ama buna karşı ülkemi kazandım. Kuzey ve Doğu Suriye halkının emeğiyle huzur ve güven içinde yaşıyoruz.”

YENİDEN İNŞAA

DAIŞ çetelerinin saldırıları ve uygulamalarından dolayı Reqa’nın yüzde 65'i tamamen geri kalanın ise yüzde 85'i kısmen yıkıldı. Kentteki yeniden inşanın önündeki en büyük engel Reqa’nın altyapısının çoğunun yıkılması ve binlerce ailenin yerinden edilmesiydi.

Demokratik Özerk Yönetimi, kenttin altyapısını yeniden inşa etmek ve kalkındırmak için ilk günden beri çalışmalara başladı. İnşayla beraber yerinden edilen insanlar kentte geri döndü.

İnşa çalışmaları kapsamında Özerk Yönetim, tüm içme suyu istasyonlarını (200 istasyon) onardı ve tüm evlere içme suyu ulaştırdı. Elektrik şebekeleri onarıldı ve kantonun yüzde 95'i aydınlatıldı.

Reqa Kantonu Yürütme Meclisi ve Halk Belediyesi, kentin özgürleştirilmesinden bu yana birçok yolu asfaltlayarak, yolları yeniledi. Repa'daki 30 eski tarihi köprü onarıldı, yenilendi ve tüm sulama kanalları yenilendi. Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, 6 Haziran'da Yeni Köprü’nün (Raşid) açılışını yaptı.

Reqa Kantonu Yürütme Meclisi, tüm hizmet komiteleri ve belediyelerle birlikte yüzde 85'i yıkılan kanalizasyonları yeniledi.

Reqa Halk Belediyesi Üyesi Husam Kolo, Endelus, Diriye, Întîfada ve Ekrad mahallelerinde zarar gören kanalizasyon şebekelerinin yüzde 90'ının onarıldığını ve birçok yeni kanalizasyon şebekesinin ise açıldığını söyledi.

Reqa Kantonu Yürütme Meclisi’nin verilerine göre, Reqa’da 30 bin ev tamamen yıkıldı, 25 bin ev kısmen yıkıldı ve 15 bin evin oturulması için yenilenmesi gerekiyordu.

7 YILDA 3 BİN 722 İNŞAAT RUHSATI

Reqa Halk Belediyesi'ne göre, son 7 yılda yıkılan ve yeni binaların inşası için 3 bin 722 ruhsat verildi. Yeni binaların yapımı için de çalışmaların yürütüldüğü belirtildi.

SAĞLIK

Diğer alanlarda olduğu gibi sağlık alanı da tamamen tahrip edildi, yıkıldı. DAIŞ çeteleri, mağlık merkezleri ve genel hastanelerin çoğu yıktı ve hastanedeki malzemeleri yağmaladı.

Kentin özgürleştirilmesinin ardından Reqa Kantonu Sağlık Kurulu, Reqa Wetenî Hastanesi'nin açılışını yaptı. Hastanede klinik, laboratuvar, tomografi, ambulans, acil bakım, acil ameliyat odaları, diyaliz, talasemi, kan bankası ve yanık bölümü bulunuyor.

Reqa Sağlık Kurulu, 2023’te Reqa Wetanî Hastanesi binasının alanında Genel Çocuk Hastanesi'nin açılışını yaptı. Wetanî Hastanesi binasının önümüzdeki yıllardan yeniden inşa edilmesi için bir proje hazırlandı.

Reqa'da 3 genel hastane ve 7 özel hastane bulunuyor. Sağlık Komitesi, Doğum Hastanesi’nde Salgın Hastalıklarına Müdahale Merkezi ve Mamo-Krav'ın açılışını yaptı. Sağlık Akademisi açıldı.

Reqa Kantonu’nda bulunan hastanelerin yanı sıra 27 sağlık merkezi, 293 ruhsatlı eczane, 22 laboratuvar, 27 tıbbi malzeme deposu ve 42 eczane (ilaç) deposu bulunuyor.

EĞİTİM

Eğitim ve Öğretim Kurulu, yıkılan okulları yeniden inşa etti ve eğitim-öğretimin bir an önce sağlanması için çok önemli çalışmalar yürüttü.

Eğitim ve Öğretim Kurulu’na göre, Reqa'nın bulunan 430 okuldan şimdiye kadar 230 okulun tadilatı yapıldı ve yenileme çalışmaları devam ediyor.

Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, 2024-2025 yılı için daha önce UNICEF’in hibesini yaptığı okullar Özerk Yönetim’e devredildi.

Reqa Kantonu Eğitim ve Öğretim Kurulu Öğretim Komitesi Eş Başkanı Îsmaîl El Ehmed’e göre, kentte bulunan toplam açılan sayısı 430, öğretmen sayısı ise 7 bin, öğrenci sayısı 130 bindir. 2017-2018 yılında ise öğrenci sayısı 66 bin, öğretmen sayısı ise 1 bin 830’di.

Kuzey ve Doğu Suriye Üniversiteler Koordinasyonu, 2021’de Reqa'da El Şerq Üniversitesi’ni açıtı. Üniversitede 7 fakülte ve 4 akademi bulunuyor. Bu yıl Kürt Dil Akademisi ve Elektrik ve Makine Mühendisliği Akademisi açıldı.

TARIM VE EKONOMİ

Fırat ve Belîx nehirlerinin geçtiği Reqa, tarım merkezidir. Reqa'nın yüzölçümünün yüzde 10'u ekili arazilerden oluşuyor. Reqa’da çiftçiler, buğday, mısır, pamuk, mısır ve sebze yetiştiriyor. Son yıllarda Reqa’da birçok yeni tarım, sebze ve meyve ürünü yetiştirilmeye başlandı.

Reqa'da 93 bin hektarda sulu tarım yapılıyor. 190 dönüm tarla nehir ve kanallarla sulanırken, 140 bin dönümü ise kuyulardan sağlanan su ile sulanıyor.

Reqa Kantonu’nda 24 sulama istasyonu ve 2 kanal (Raîd ve Belîx) bulunuyor.

Reqa Kantonu Demokratik Özerk Yönetimi Tarım ve Ekonomi Meclisi'nin verilerine göre, kantonda 5 bin gıda, sanayi, yağ, un, buz ve pamuk fabrikası bulunuyor.

Kentin özgürleştirilmesinden sonra yapılan çalışmalara dikkat çeken Reqa’da yaşayan Fatima El Bekir, "Reqa Kantonu’nun durumu çok değişti. Her şey Özerk Yönetim'in ve bölge halkının çabaları sayesinde geliştirilen projeler sayesinde oldu. Kentin yıkım ve harabe yüzü değiştirildi. Reqa’da her şey Özerk Yönetim ile değişti. Reqa’da adalet, eşitlik, özgürlük inşa edildi. Elektrik, su, gaz, eğitim, sağlık sorunları bir bir çözüldü” diye belirtti.

Reqalı Emar El Şêx ise şunları söyledi: “Reqa özgürleştirilmeden önce karanlıktı. Ama artık Suriye'nin en çok imarın ve inşanın yapıldığı şehirlerden biri haline geldi. Bölgenin ekonomi merkezi oldu. Özerk Yönetim sayesinde güvenlik ve istikrar sağlandı.”

Reqa Kantonu Demokratik Özerk Yönetimi Yürütme Meclisi Eş Başkanı Mişleb Tirkan, Reqa’nın özgürleştirilmesi, inşa çalışmaları ve Özerk Yönetimi’nin önemine ilişkin şunları söyledi: "Demokratik Ulus modelinin hayata geçmesiyle birlikte kentte büyük bir değişim yaşandı. Kent, DAIŞ çetelerinin kontrolündeydi istikrarsızlık ve korku vardı. Ancak kentin QSD tarafından özgürleştirilmesiyle büyük değişimler yaşanmaya başlandı. Kentte örgütlenme çalışmaları yürütüldü. Toplumsal Sözleşmeye göre, komünlerden, meclislere kadar örgütlenme sağlandı.

KÜLTÜR ÇALIŞMALARI

Reqa Kantonu’nda çok önemli kültürel çalışmalar da yürütüldü. Reqa'yı anlatan çok sayıda sanatçı bulunuyor. Reqa Kantonu, Kuzey ve Doğu Suriye’nin kültür çalışmalarının merkezi oldu.”

GÜVENLİK DURUMU

Çatışmaların ve istikrarsızlığın olduğu Reqa’nın güvenliğin ve istikrarın olduğu bir kentte dönüştüğünü dile getiren Mişleb Tirkan, “Özerk Yönetim ve İç Güvenlik Güçleri, kısa sürede kantonda güvenlik ve istikrarı sağlayabildi. Önümüzde hala DAIŞ hücreleri gibi büyük bir engel var. Uluslararası toplumdan daha fazla güvenlik, lojistik ve istihbarat desteğine ihtiyacımız var. Böyle Özerk Yönetimi daha rahat DAİŞ’e karşı mücadele edebilir. Reqa Kantonu’ndaki halkın birlik ve dayanışmasıyla kent yeniden inşa edildi. Kanton direnişin, inşa ve kalkınmanın sembolü haline geldi" diye belirtti.

(ma)

ANHA