Bangladeş’te yaşamını yitirenlerin sayısı 300’ü Aştı

Bangladeş'te Başbakan Şeyh Hasina Vecid'e karşı Pazar günü düzenlenen protesto eylemlerinde çıkan çatışmalarda 94 kişinin hayatını kaybetmesinin ardından, AFP haber ajansının Bangladeş polisi ile hastanelerdeki doktorların son raporlarına dayandırdığı haberine göre ölü sayısı Pazartesi günü 300'ü geçti.

PAZAR GÜNÜNÜN BİLANÇOSU

Pazar günü göstericilerle hükümet yanlıları arasında çıkan çatışmalar sonucunda 94 kişinin yaşamını yitirmesi, bir ay önce başlayan hükümet karşıtı protestoların en ölümcül günü olarak kaydedildi. 170 milyon nüfuslu bu Müslüman ülkede, binlerce Bangladeşli Dakka’da bir meydanda toplanarak Başbakan Şeyh Hasina’nın istifasını talep etti.

PROTESTOLARIN SEBEBİ

Protestolar, hükümetin kamu hizmetinde uyguladığı kota sistemine karşı başlamıştı. Göstericiler, önceki gün sivil itaatsizlik çağrısında bulunan Ayrımcılığa Karşı Öğrenciler öğrenci kolektifinin çağrısına yanıt verdiler. İktidardaki Awami League partisinin Genel Sekreteri Obeydul Qader de Bangladeşlileri pazar günü “Dakka’nın tüm mahallelerinde” ve ülkenin “tüm ilçelerinde” toplanmaya çağırmıştı.

ÇATIŞMALAR VE POLİS MÜDAHALESİ

Rakip kamplar sopa ve bıçaklarla çatıştı ve polis gerçek mermi kullandı. Polise göre Enayetpour’daki (kuzeydoğu) bir polis karakolu basıldı ve 11 polis yaşamını yitirdi. Bir başka polis kaynağına göre, başkent Dakka’da sokaklar “savaş alanına” döndü ve birkaç bin göstericiden oluşan kalabalık, bir hastane yakınındaki arabaları ve motosikletleri ateşe verdi.

ULUSLARARASI TEPKİLER

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri, pazar akşamı yaptığı açıklamada “Bangladeş’teki şok edici şiddet durmalı” çağrısında bulundu. BM, “iktidar partisinin gençlik hareketi protestoculara karşı harekete geçerken” endişelerini dile getirdi.

HÜKÜMETİN TEPKİSİ

Bu çatışmalar, Şeyh Hasina’nın on beş yıl önce iktidara gelmesinden bu yana yaşanan en ölümcül çatışmalar arasında yer alıyor. Hükümet, düzeni sağlamak iddiasıyla internet erişimini kesti, okulları ve üniversiteleri kapattı, sokağa çıkma yasağı getirdi ve orduyu görevlendirdi.

ESKİ SUBAYLARIN DESTEĞİ

Protestoculara destek veren eski ordu mensupları da devreye girdi. Eski bir ordu komutanı olan General Ikbal Karim Bhuiyan, Başbakan’a karşı sembolik bir duruş sergileyerek diğer eski üst düzey subaylarla birlikte yaptığı ortak açıklamada askerlerin sokaklardan çekilmesi çağrısında bulundu ve insanların “artık hayatlarını feda etmekten korkmadıklarını” vurguladı.

Çok sayıda mezun işsizin bulunduğu Bangladeş’te öğrenciler, bağımsızlık gazilerinin ailelerine kamuda iş kotası ayıran pozitif ayrımcılık sisteminin kaldırılmasını talep ediyor. 2018’de kısmen kaldırılan bu sistem, haziran ayında mahkemeler tarafından geri getirilmiş, temmuz sonunda Yüksek Mahkeme tarafından yeni bir bozma kararı bardağı taşıran son damla olmuştu. Özellikle 1971’de Bangladeş’in bağımsızlık savaşına katılanların soyundan gelenler için yüzde 30’luk kota olmak üzere, devlet işlerinde kotaların geri getirilmesi, isyana neden oldu. Öğrenciler, savaş gazilerine yönelik kotanın hükümet destekçilerine haksız yere fayda sağlayacağını iddia ediyordu.

Toplumsal kriz 16 Temmuz’da siyasi bir krize dönüştü ve göstericiler Şeyh Hasina’nın istifasını talep ederken baskılar ilk ölümlerle sonuçlandı. O zamandan beri eski ordu mensupları da protestoculara destek vermeye başladı. Mevcut ordu komutanı General Waker-uz-Zaman, ordunun “her zaman halkın yanında” olacağını belirtti.