2021'den bu yana 5 operasyon: Hol Kampı’nda DAIŞ tehlikesi halen sürüyor

Hesekê kentinin doğusunda, Irak sınırı yakınlarında bulunan Hol Kampı, Kuzey ve Doğu Suriye'nin güvenlik açısından en sorunlu ve en tehlikeli noktası. Kamp, İkinci Körfez Savaşı'ndan kaçan Iraklı mültecileri barındırmak amacıyla 1991 yılında kurulmuştu. İkinci Körfez Savaşı’nın sona ermesiyle Iraklı mülteciler evlerine geri dönmüş ve kamp kapatılmıştı. Ancak 2003 yılında ABD’nin Irak'a saldırmasıyla birlikte kamp yeniden açıldı.

Suriye krizinin başlamasıyla birlikte DAIŞ çeteleri kampı işgal etti ve Hol Kentini Irak ile Suriye arasında geçiş güzergahı olarak kullandı. QSD, 15 Kasım 2015'te Hol kentini ve kampını DAIŞ çetelerinden kurtararak Baas rejimi, işgalci Türk devleti ve çeteleri ile El Nusra ve DAIŞ saldırılarından kaçan Suriyeli göçmenleri buraya yerleştirdi.

Mart 2019’da DAIŞ'in coğrafi olarak bitirilmesinin ardından Dêrazor’un Baxoz beldesinde yakalanan yaklaşık 12 bin çete, Kuzey ve Doğu Suriye'deki çeşitli cezaevlerine konuldu. Çetelerin aileleri ise Hol Kampı’na yerleştirildi. Kampta 2019’un bahar verilerine 50 bini Suriyeli, Iraklı ve yabancılardan oluşan DAIŞ’li ailelerin üyeleri olmak üzere toplam 74 bin kişi kalıyordu.

Suriye ve Irak halkına karşı suç işlemediği tespit edilen bazı Suriyeli ve Iraklı aileler kamptan çıkarıldı. Suriye ve Iraklı olmayanlar ise kendi ülkelerine, resmi yollarla teslim edildi.

TEHDİTLERE KARŞI GÜVENLİK OPERASYONLARI

Kuzey ve Doğu Suriye İç Güvenlik Güçleri, Hol Kampı’ndaki DAIŞ tehlikesine karşı çete hücrelerini ve örgütlenmelerini çökertmek, DAIŞ ideolojisinin yayma girişimlerini ve kamptaki diğer sivillere yönelik saldırıların önüne geçmek için bir dizi operasyon düzenledi.

İLK OPERASYON

Hol Kampı’nda başlatılan operasyonların ilki 28 Mart 2021'de başladı ve 2 Nisan 2021’e kadar devam etti. Operasyon sonucunda, kamptaki sivillere ve kurumlara yönelik saldırıların sorumlusu ve çetebaşları olan 20 kişi de dahil, DAIŞ'in hücre yapılanmalarında yer alan 125 kişi yakalandı. Operasyonda ayrıca mayın ve patlayıcı yapımında kullanılan çok sayıda ekipman ve alete de el konuldu.

OPERASYONUN İKİNCİ AŞAMASI

25 Ağustos 2022’de başlayan ve ‘İnsani ve Güvenlik Operasyonu’ adı verilen Hol Kampı operasyonlarının ikinci aşaması da 24 gün sürdü ve 17 Eylül 2022’de tamamlandı. 226 çetenin yakalandığı operasyonda çetelerin kullandığı 25 tünel tespit edildi. Operasyonda ayrıca çok sayıda patlayıcı madde, silah, mühimmat ve diğer malzemelere de el konuldu.

Operasyonda DAIŞ çeteleri tarafından esir tutulan 2 Êzidî kız çocuğu da kurtarılırken YPJ savaşçıları da yıllarca DAIŞ çetelerinin işkencelerine maruz kalan 4 Êzidî kadını kurtardı.

ÜÇÜNCÜ OPERASYON

27 Ocak 2024'te başlayan operasyonun üçüncü aşaması, 10 gün sürdü ve 6 Şubat 2024’te tamamlandı. 85 DAIŞ çetesi ve çete işbirlikçisinin yakalandığı operasyonda, tespit edilen 5 tünel imha edildi, çok sayıda silah ve teçhizata da el konuldu.

Operasyonda, kampın içindeki ve dışındaki çete faaliyetlerinden sorumlu Ebu Sufyan El Luheybi adlı çetebaşı öldürüldü. Şengal katliamında kaçırılan Kovan Îdo Xirto adlı Êzidî kız çocuğu da 10 yıllık esaretin ardından YPJ tarafından kurtarıldı.

KALICI GÜVENLİK OPERASYONU

6 Kasım 2024'te Hol kampında ‘Kalıcı Güvenlik Operasyonu’ başlatıldı. Bu operasyon diğerlerinden farklı olarak kamp çevresi ve kampın bulunduğu bölgede başlatıldı. 79 çetenin yakalandığı operasyonda, 100 kilometrekareden fazla alan çetelerden temizlendi. Ayrıca DAIŞ’in kadın çete üyeleri tarafından katledilen bir kadının da cansız bedeni bulundu.

DEVAM EDEN 5’İNCİ OPERASYON

İç Güvenlik Güçleri, 18 Nisan 2025'te Hol Kampı’nda yeni bir operasyon başlattığını açıkladı. Açıklamada operasyonun, DAIŞ çete hücrelerinin kamp içerisindeki hareketliklerinin arttığı, çetelerin ailelerini kamptan kaçırma ve DAIŞ çetelerinin sayısını artırma girişimlerinin devam ettiği bilgisi üzerine gerçekleştirildiği belirtildi.

20 Nisan itibarıyla operasyonda 20 DAIŞ çetesi yakalandı, çetelere ait çok sayıda silah ve mühimmat ele geçirildi. Haliyle bu durum Hol Kampı’nın halen ciddi güvenlik sorunları barındırdığını gösteriyor.

ŞİDDET ZEMİNİ VE DAIŞ EĞİTİMİ GÖREN ÇOCUKLAR

Hol Kampı bugün, DAIŞ çeteleri tarafından yeniden toparlanma zemini haline getirilmeye çalışılıyor. DAIŞ’li kadınlar, bulundukları kamplarda çocuklarını çete zihniyetiyle yetiştirip, DAIŞ’in çocukları kullandığı ve ‘Eşbal El Hilafe’ (Hilafet Çocukları) adı verilen yapıyı geliştirmeye çalışıyor.

DAIŞ çetesi kadınlar ayrıca kendi ideolojilerini kabul etmeyenleri karşı işkence ve katliamla korkutuyor, çetelerden ayrılmak isteyen kadınları ise katlediyor.

ULUSLARARASI TOPLUM SORUMLULUKTAN KAÇIYOR

İç Güvenlik Güçleri, YPJ ve QSD’nin güvenlik için sarf ettiği çabalara rağmen uluslararası toplumun kampın durumuna ilişkin sorumluluklarını yerine getirmemesi tehlikeyi daha da artırıyor. Çoğu batı ülkesi, kendi vatandaşı olan çeteleri geri almayı reddederek ahlaki ve hukuki sorumluluklarından kaçıyor. Öte yandan DAIŞ çetelerinin yargılanmasına ilişkin uluslararası bir girişim de bulunmuyor. Buna rağmen Özerk Yönetim, yeterli destek olmadan tüm yükü almış durumda.

Öte yandan, insani destek ve rehabilitasyon programlarının olmayışı da şiddet zemininin artmasına neden oluyor. Bu da kampı maalesef ‘çetelerin yeniden türediği bir merkez’ haline getiriyor.

YAPILMASI GEREKENLER

Bu duruma karşı yapılması gerekenlerin başında, uluslararası bir program başlatılarak kamptaki DAIŞ’li kadınlar ve çocuklarının eğitimden geçirilmesi geliyor. Bunun için de uluslararası toplumun görev ve sorumluluklarını yerine getirmesi lazım.

Ayrıca DAIŞ çetelerinin Kuzey ve Doğu Suriye topraklarında işlediği suçlar nedeniyle, bölgede DAIŞ çetelerinin yargılanacağı uluslararası bir mahkeme kurulması da yıllardır dile getirilen bir kamuoyu talebi.

Bununla beraber kampta kalanlar için uluslararası uzman kuruluşların gözetiminde psikolojik ve eğitsel rehabilitasyon programı genişletilmesi, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ne gerekli desteğin sağlanması da yapılması gerekenler arasında.

KAMPTAKİ SON NÜFUS SAYIMI

Ajansımızın Hol Kampı yönetiminden elde ettiği verilere göre 3 bölümden oluşan kampta 35 bin 314 kişi bulunuyor. Bunların büyük bir kısmını 15 bin 805 kişiyle Suriyeliler oluştururken, geri kalan kısmı 13 bin 124 kişiyle Iraklılar, 6 bin 385 kişiyle de farklı ülkelerden gelen yabancılar oluşturuyor.

Bu sayı, kampın içinde DAIŞ ideolojisine maruz kalmış insanların yanı sıra binlerce yeni çocuğun da bulunduğunu ve bunun da DAIŞ ideolojisinin yayılmasına elverişli bir zemin hazırladığını gösteriyor. Bu durum kamptaki güvenliği istenilen düzeyde sağlamayı oldukça zorlaştırıyor.

Dolayısıyla Hol Kampı’ındaki sorunları görmezden gelmeye devam etmek sadece şiddet yanlısı düşüncelerin yayılmasına yol açmayacak, aynı zamanda dünyayı tehdit edecek yeni bir çete neslinin ortaya çıkmasına da neden olacak. Kampı salt insani kriz boyutuyla ele almak eksik kalacaktır. Hol Kampı bu haliyle uluslararası desteğin de dahil olmasıyla birlikte çözülmesi gereken önemli bir güvenlik sorunudur.

Fotoğraf ve video: Henar ÎBRAHÎM

(mab/cj)

ANHA