​​​​​​​Hesen Mistefa: Devletlerin vekalet savaşı Suriye krizini uzatıyor

Suriye krizinin 10’uncu yılına girmesine rağmen halen çözümün sağlanmamasını değerlendiren Reqa Sivil Meclisi Eş Başkan Yardımcısı ve Hukukçu Hesen Mistefa, uluslararası devletlerin vekalet savaşlarını Suriye’ye taşıdığını ve bu yüzden krizin uzadığını kaydetti.

Suriye’deki kriz 10’uncu yılına girdi. Ardından yüzbinlerce insanın ölümünü, yaralanmasını, göç etmesini bıraktı. Krizi çözme iddiasında olanların girişimleri ise hep sonuçsuz kaldı. Herkes kendi çıkarları çerçevesinde krize yaklaştı. Kriz her geçen gün daha fazla derinleşti.

Konuya ilişkin Reqa Sivil Meclisi Eş Başkan Yardımcısı ve Hukukçu Hesen Mistefa sorularımızı yanıtladı.

*Geçen 10 yıllık sürece rağmen Suriye krizine herhangi bir çözüm bulunamadı. Cenevre, Astana, Soçi toplantıları yapıldı. Neden çözüm konusunda herhangi bir ilerleme sağlanamıyor?

Bugün demokrasi ve özgürlük için barışçıl bir şekilde başlayan protestoların Suriye krizine evirilmesinin 10’uncu yılına girdik. Ancak bazı kesimler barışçıl şekilde başlayan bu direnişi silahlandırarak kendi çıkarları için kullanmaya çalıştı. Suriye’deki savaş her iki dünya savaşının toplamından daha fazla uzun sürdü. Suriye halkları büyük bedeller ödedi. Sözde çözüm için geliştirilen Astana, Riyad, Qahire, Soçi ve Cenevre toplantılarından herhangi bir sonuç çıkmadı. Uluslararası güçler bu toplantıları kendi çıkarları için düzenledi. Soçi Rusya’nın çıkarı için Riyad Körfez ülkelerinin çıkarı için yapıldı. Türk devleti de krizin uzamasını istedi. Sözde çözüm için bu toplantıları yapan devletler sorunların çıkmasından bizzat sorumludur.

*Suriye krizinin uzamasından kimler çıkar sağladı? Rusya ve Türkiye’nin müdahalesini nasıl yorumluyorsunuz?  

Şüphesiz Türk devleti Suriye krizinin uzamasını çok istedi. Suriye krizinden en çok çıkar sağlayan devlet Türk devleti oldu. Türk devleti Suriye topraklarını dağıttı. Milyonlarca insan topraklarını terk etmek zorunda kaldı. Suriye’deki birçok şirket işlerini Türkiye’ye taşıdı. Türkiye ekonomisine katkı sağladılar. Türk devleti Suriyelilerin kanı üzerinden ticaret yaptı. Suriyelileri kamplara doldurdu. Sonra bu kamplar için uluslararası devletlerden destek aldı. Rusya da Türkiye gibi kendi çıkarı için Suriye topraklarına geldi. Şam hükümetine destek veren Rusya’nın asıl amacı bölgedeki petrol ve gaz yatakları oldu.

*Suriye halkı özgürlük ve demokrasi talep ediyordu. Ancak bugün vekalet savaşları var. En fazla zararın halkların görmesini nasıl yorumluyorsunuz?

Suriye krizinde her grup kendi çıkarları çerçevesinde olaya yaklaştı. Herkes kendi tarafına çekmeye çalıştı. Aralarında çekişme olan devletler burada vekalet savaşları yürüttü. Bu yüzden kriz uzadı ve milyonlarca insan yaşamını yitirdi. Dış müdahaleler Suriye’nin mozaiğine darbe vurdu.

*Uluslararası toplum neden Suriye krizine bir çözüm üretmiyor? Acaba uluslararası toplum çözüm istemiyor mu, Çözüm bulamıyor mu?

Uluslararası toplum krizi çözmek istemiyor. Uluslararası toplumun Bosna Hersek ya da Irak’taki yaklaşımlarını hatırlıyoruz. Uluslararası toplum Suriye üzerinden kendi savaşlarını yürütüyor. BM isterse sorunu çözebilir. Fakat böyle bir niyetleri yok.

*Kuzey ve Doğu Suriye devrimi ile bölge insanları kendilerini yönetip kendi savunmalarını inşa ettiler. Bu proje neden tüm Suriye’de uygulanmıyor?

Kuzey ve Doğu Suriye’de ortaya çıkan sonucu kimse beklemiyordu. Kuzey ve Doğu Suriye’de birçok değer ortaya çıktı. Bundan geriye dönmek mümkün değildir. Bunlardan biri Suriyelilerin kendi aralarındaki savaşı diğeri ise Suriye’nin parçalanmasıdır.  Suriye halkları Ürdün, Filistin, Irak ve Lübnan halklarına kapılarını açtı. En zor günlerinde onlara yardım etti. Ancak Suriye krizi çıktığında topraklarını terk eden Suriyeliler gittikleri yerde birçok ırkçı saldırı ve haksızlığa uğradı.

Özerk Yönetim kısa bir sürede krizin üstesinden geldi. Demokrasi ve özgürlük çerçevesinde bir kurumsallaşmaya gitti. Bölge halklarına farklılık gözetmeksizin bir model sundu. Özerk Yönetim kısa sürede tecrübe kazandı. Ancak buna tahammül etmeyenler oldu. Türk devleti 2019 yılında Kuzey ve Doğu Suriye’ye işgal saldırıları gerçekleştirdi.

Birçok kişi inşa edilen sistemin çökmesi üzerine kumar oynadı. Ancak onlar kaybetti. Halklar kazanımlarını korudu. Şimdi tüm Suriye için örnek bir proje oldu. Suriye krizinin çözümünün bu projeden geçtiği netleşti.

*Suriye krizinin çözümü noktasında halen bir girişim gözükmüyor. Suriye krizi nasıl çözülür?

Tüm Suriye halkları BM’nin 2254 sayılı kararını benimsiyor. Çözüm olarak bunu görüyor. Bazı tarafların çıkarlarına uymadığı için hayata geçirilemiyor. Birçok devlet var kararın uygulanması için uğraşıyor. Bölge halkları yoruldu. Suriye’deki kriz birçok devleti etkiliyor.

(cno/rr)

ANHA