Halkların ortak yaşam merkezi Şehba

ŞERVÎN MUSTEFA / CAFER CAFO / ŞEHBA

Şehba bölgesi Halep’in kuzeyinde yer alan stratejik bir bölge. Farklı etnik yapıların ve inanç ile kültürlerin bir arada yaşadığı bölge, zengin bir coğrafya üzerine kurulu. Suriye’de yaşanan savaş sürecinde yoğun çatışmaların yaşandığı Şehba, defalarca çete gruplarınca işgal edilirken bölgenin bir bölümü halen Türk devletine bağlı çete gruplarının işgali altında bulunuyor.

Şehba bölgesinin demografik özellikleri

5 bin kilometrekarelik gibi geniş bir alanı kaplayan Şehba, Ezaz’dan Cerablus’a kadar olan 90 km uzunluğundaki alanı da içine alıyor. Batısında Lêlûn dağları bulunan Şehba’nın adı Kürtçe ‘Şah ba’ yani kralın rüzgarı anlamına geliyor. M.Ö 2400 yılında adını alan bölge geniş bir ovalık alana sahip ve iklimi ise ılımandır.

Mezopotamya’da uygarlıkları açısında önem arz etmiş olan Şehba, Toroslardan Akdeniz’e kadar uzanan önemli de bir geçiş güzergahı. Bölgede ayrıca 5 kent ve 600 köy bulunuyor.

Şehba’ya bağlı kentler

Cerablus: Halep’in 125 km güneydoğusu, Kobanê’nin ise 40 km batısına düşüyor. Batısında Ezaz olan kuzeyinde Minbic yer alırken, batısında ise Fırat nehri bulunuyor.

2004 yılında yapılan nüfus sayımında 58 Bin nüfusa sahip kentte, Kürt ve Arap halkları yaşıyor. Kentin adı 5 Bin öncesine kadar Gergamış olarak tarihi kayıtlarda yer alıyor. Çok sayıda araştırmacının üzerine incelemelerde bulunduğu kent, insanlık tarihinde önemli bir yere sahip. Kent şu anda, Türk devleti ve bağlı çete gruplarının işgali altında bulunuyor.

Minbic: Minbic, Halep merkezine 75 km uzaklıkta. 140 Bin kişinin yaşadığı kentin nüfusu Kürt, Türkmen ve Arap etnik yapılarından müteşekkil. Minbic halkı Baas rejimine karşı ayaklanarak Suriye devrimine öncülük etti ve kentteki Baas işgaline son verdi. Ardından DAIŞ çeteleri tarafından işgal edilen kent, daha sonra QSD güçleri öncülüğünde özgürleştirilerek yerel halklara geri teslim edildi.

Bab: Romalılar döneminin izlerini taşıyan bölge, Baas rejimine karşı ilk ayaklanmanın başladığı yer olma özelliğine sahip. Halep’in 38 km doğusunda bulunan Bab’a bağlı Tadif, Dêr Hafir, Raî ve Xendûra kasabaları bulunmakta. Arap, Türkmen ve Kürtlerin yaşadığı bölgenin nüfusu 400 bin. Kent, Türk devleti ve bağlı çete gruplarının işgali altında bulunuyor.

Sifîra: 2008 yılında yapılan sayımda nüfusu 100 Bin olarak belirlendi. Til Hasil ve Til Erban kasabalarına ağırlıkta Kürtler bulunuyor. Adının Süryanice ‘güzel’ anlamında geldiği bölgede eski su kanalları ve “Qewarat” denilen ve Süryanice soğuk su deposu anlamına gelen su depoları bulunmakta.

Ezaz: 75 Bin nüfusa sahip olan Ezaz, Mitaniler döneminden bu yana birçok uygarlığa ev sahipliği yaptı. Adı Soranice Ezazo olan kentin adı değişitirilerek Ezaz yapılmış. Ezaz kentine bağlı kasabaların adları ise şöyle: Ixtirîn, Soran, Mari, Qebasîn, Raî, Til Erfad, Til Rifet, Ebû Teltel ve Hewa.

Şehba sakinleri

Şehba bölgesinde Kürt, Arap, Çerkes, Ermeni, Çeçen, Asuriler hep birlikte yaşıyor.  Suryani, Asûri, Keldani, Arnavut, Ezidi, İsmaili ve bir çok farklı mezhebin yaşadığı bölgede Sunni, Şii, Hristiyan, Durzi , Alevi ve Yahudiler yer alıyor. Osmanlı döneminde bölgeye yerleştirilen Türkmenler, çete işgali ardından bölgeden çıkarıldı.

Bölgedeki 200 Kürt köyünde 600 Bin nüfusa sahipken 7 Türkmen köyünde 14 Bin nüfus olduğu biliniyor.

Tarihi yerler

Şehba bölgesinde tarihi sokaklar, karakollar, camiler ve daha birçok tarihi yerleşim yeri bulunmakta. Bölgede ayrıca Romalılar döneminde yapılan suni bir gölün yanı sıra Zehbi çayı akıyor. En önemli tarihi eserlerin bulunduğu yerler ise şöyle: Til Erban, Til Hasil, Til Hicêr, Til Diwêne, Til Ehmer, Til Hibo, Til Lêman, Cibûlî gölü, Til Kom Bînar.

Ekonomik kaynakları

Tarihten bu yana önemli bir ekonomi merkezi olan bölgede, doğal gaz ve petrol kuyularının yanı sıra hayvancılık da önemli bir geçim kaynağı. Zengin tarım arazilerine sahip olan Şehba’da buğday, arpa, mercimek ve nohudun yanı sıra birçok sebze ve meyve ekilmekte. En revaçta olanlar ise nohut ekimi ve hayvancılık.

İşgal altındaki yerler

Türk devleti, DAIŞ çetelerinin bölgede işgal ettiği alanları 2016 yılının Ağustos ayında teslim aldı. Türk devleti DAIŞ çeteleri ile yaptığı anlaşma ve ortak hareket ile Qebasîn, Exterîn, Raî, Marai, Bab, Ezaz gibi merkezlere kadar ki geniş alanı işgal etti.

Bölgede Türk devletine bağlı Furqet El-Hemzat, Feyleq El-Şam, Sultan Mûrad, Ehrar El-Şam, Nûredîn El-Zingî, Ceyş El-Tehrîr, Siqûr El-Cebel, Cebhe El-Şamiya ve daha birçok çete yapılanması bulunuyor.

Son gelişmeler

DAIŞ çetelerinin bölgedeki işgalinin sürdüğü 2013-2015 yılları arasında bölgedeki yüz binlerce sivil Efrîn ve Kobanê’ye göç etti. Şehba sakinleri, Demokratik Özerk Yönetim etrafında bir araya geldi ve örgütlenmelerini sağlamaya başladı. Bu çerçevede Efrîn’de yapılan konferanslarda meclisler kurdu.

Şehba Yönetim Meclisi

Şehba Yönetim Meclisi 24 Mart 2015 tarihinde kurulmasının ardından bölge DAIŞ çeteleri ve Türk devleti tarafından işgal edildiği için Bab bölgesinde çalışmalarını sürdürdü.

Bölgedeki devrimci güçler, 2016 yılı başlarında Şehba’nın özgürlüğü için hamle başlattı. Aylarca süren hamle kapsamında Til Rifet, Kefernaya, Mix, Kefernasih, Dêr Cemal, Ehris, Eyn Deqna, Bîlonya, Şêx Hilal, Kefer, Enton, Şehabiya, Til Ecar ve bağlı onlarca köy çetelerden özgürleştirildi.

Şehba Yönetim Meclisi, özgürlüğün ardından çalışmalarını hızlandırdı ve Ehrîs’de büro açtı. Kısa süre içerisinde bölgenin birçok merkezinde meclis ve komünler kuruldu.

Bölge halkları tüm saldırı ve engelleme girişimlerine rağmen örgütlülüklerini sağladı ve 28 Ocak 2018 tarihinde Kanaat Önderleri Meclisi’ni açtı. Bu meclis Cerablus, Mari, Ezaz, Minbic, Bab, Til Rifet ve Sifîrê merkezlerinin temsilcisi oldu.

Kadın devrimi

Şehba bölgesindeki kadınlar, tarihleri boyunca yoğun saldırı ve baskılara maruz kaldı. Demokratik Özerk Yönetim ile örgütlülüklerini sağlamaya başlayan kadınlar, erk zihniyete başkaldırdı. Bölgede kadınlar öncülüğünde Şehba Kadın Savunma Cephesi kuruldu.

Bölgede ayrıca 3 yönetici ve 25 üyeden oluşan Şehba Özgür Kadın Birliği Meclisi kuruldu.

Çağın Direnişi’ne destek

İşgalci Türk devleti ve bağlı çete gruplarının insanlık dışı saldırılarına maruz kalan Efrîn halkı, maruz kaldıkları katliam tehditleri karşısında Şehba bölgesine geçti. Çağın Direnişi’nde Efrîn halkına aralıksız destek veren Şehba halkı, Fafîn, Til Sosin ve Şêrawa ilçelerinde kamp açtı.

(eyl)

ANHA