POLÎTÎKA

Siyasetmedaran tekez kirin ku gel bi kiryarên Tirkiyê yên hewldana bibawîkirina çalakiya grevê nayê xapandin. Her wiha dane zanîn ku çalakgerên grevê nameyeke ku gelê Kurd hezkiriyê aştî û biratiyê ye û armanca wî azadî ye.

Rêveberê Buroya Rêxistînî ya PYD‘ê li Girê Spî Mustefa Muslim anî ziman ku bêdengiya rêjîma Şamê û civaka navdewletî rewabûnê dide Tirkiyê ku planên xwe yên dagirkirî li Sûriyê pêk bîne.

Di demên dawîn de gelek hevdîtinên dîplomatîk ên payebilind di navbera Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê û dewletên Ewropa û cîhanî de çêbûn. Tê payîn şandeyeke ewropî bi awayekî fermî di nava çend rojan de serdana herêmên Bakur û Rojhilatê Sûriyê bike.

Endama Koordînasyona Kongreya Star a Rojava Dalya Henan diyar kir ku ji bo pêşîgirtina li komkujiyên mezin divê yekser dengê çalakgerên greva birçîbûnê û çalakgerên di rojiya mirinê de bê bihîstin û tecrîd bê rakirin.

Endamê Komîteya Navendî ya Partiya Demokratîk a Kurd li Sûriyê(El-Partî) ya Buroya Serêkaniyê Şewket Berazî kiryarên dagirkeriya Tirk li xaka Sûriyê bi "Kiryarên plankirî" bi nav kir û got, ev plan bi êrîş, guhertina demografîk destpê kir û niha jî bi lêkirina dîwarê qutkirinê didome.

Serokê Partiya Pêşerojê ya Sûriyê şerên li bakurê rojavayê Sûriyê rû didin bi nakokiyên di navbera welatên grantor de ji aliyekî ve û û di radeya yekemîn de lihevkirinên di rejîma Sûriyê û Rûsyayê ve girêda.

Endama Navenda Têkiliyan a MSD`ê ya Navenda Helebê Roşan Mihemed got, heger aloziya leşkerî li Idlibê dewam bike dibe ku herêmê ber bi karesekê ve bibe, ji be ku sivîl têne kuştin û koçberkirin. Roşan Mihemed destnîşan kir ku her çareseriyek siyasî li Idlibê bi hebûna vînek navdewletî pêkan e.

Siyasetmedarekî diyar kir ku armanca sereke ya lêkirina dîwarê parçekirinê li Efrînê qirkirina nasnameya Kurdî û qutkirina Efrînê ji hemêza Sûriyê ye, her wiha got,  di dawiyê de wê Tirkiyê ji Efrînê dest vala derkeve."

Hiqûqnas Ibrahîm Şêxo got eger Tirkiye lêkirina dîwarê parçekirinê bidomîne, dê bibe sedema karesateke mirovî. Şêxo bang li rejîma Sûriyê û civaka navdewletî kir ku li hember binpêkirinên Tirkiyê yên der heqê xaka Sûriyê de tev bigere.

siyasetmedarên Til Hemîsê diyar kir ku piştî têkçûna DAIŞ’ê tişta ku dikeve ser milê wan têkbirina fikra DAIŞ’ê ye. Rewşenbîran têkildarî komxebata eşîrên Sûriyê got divê eşîrên Sûriyê di bin sîwanekê de kom bibin da ku nêrîneke hevpar der barê mîsogerkirina yekitiya Sûriyê de pêk bînin û ji bo ku li dijî destwerdanên hêzên derve bisekinin.

Endamê Desteya Rêveberiya Giştî yê PYD’ê Ehmed Xoce diyar kir ku armanca lêkirina dîwarên li derdora Efrînê parçekirina xaka Sûriyê ye û wiha got: “Heta ku dewleta Tirk a dagirker li ser axa Sûriyê be, aloziya Sûriyê çareser nabe.”

Partiyên siyasî yên li Bakur û Rojhilatê Sûriyê destnîşan kirin ku dîwarê parçekirinê ku Tirkiyê li Efrînê lêdike rûreşiyeke derheqê civaka navneteweyî ye û binpêkirina qanûnên navneteweyî û hevpeymana NY`ê ye.

Salih Muslim destnîşan kir ku Rûsya û Îran tawîzan didin Tirkiyê ku bi aliyê xwe de bikişînin û wiha got: “Bêdengiya rejîma Sûriyê ya li dijî kiryarên dewleta Tirk, gelek fikarên li hevkirina Tirkiyê û rejîma Sûriyê, çêdike.”

Serokê Buroya Têkiliyên Giştî ya Meclisa Sivîl a Reqayê Ferhan Îsa, diyar kir ku dijminatiya dewleta Tirk ji gelê Sûriyê re piştî lêkirina dîwarê parçekirinê da ku Efrînê ji xaka Sûriyê qut bikin, careke din diyar dibe.

Ehmed Silêman got: "Divê herêmeke ewle li kantona Efrînê were avakirin da ku ji şêniyên wê ji zêdegaviyên dewleta Tirkiye û aliyên girêdayî wê ve werin parastin.”

Şêx Ebdulrezaq El-Salim, têkildarî “herêma ewle” ku Tirkiye dixwaze li Bakurê Sûriyê ava bike, got: "Efrîn beriya dagirkirinê, di bin banê Rêveberiya Xweseriya Demokratîk de herêmeke ewle bû, lê niha rewşa wê trajedîk e û şêniyên wê koçber bûne, gelo dagirkeriya Tirk behsa kijan ewlehiyê dike?"

Siyasetmedaran bal kişandin ku civînên li derveyê Sûriyê tên lidarxistin têk diçin û gotin: " Dewletên herêmî û biyanî çareserkirina aloziya Sûriyê û pêkanîna aramiya wê li gorî berjenwediyên xwe nabînin." Siyasetmendaran her wiha diyar kirin ku diyalogên navxweyî rêya xilasiya Sûriyê ji krîzê ye.

Hevserokê Partiya Yekîtiya Suryan Senherîb Bersûm bang li civaka navdewletî kir ku bi berpirsyariya xwe rabe. Bersûm got divê civaka navdewletî zextê li tevahiya aliyan bike da ku çareseriya siyasî li Sûriyê bi sponseriya NY`î û pêkanîna biryarên navdewletî aktîv bibe.